Luật lao động Nhật Bản – Những quy định và quyền lợi cần biết đối với người lao động

Luật lao động Nhật Bản bảo vệ quyền lợi người lao động và đặt ra các quy định chặt chẽ về giờ làm, lương tối thiểu, nghỉ phép, và điều kiện lao động. Đặc biệt, khi làm việc tại Nhật, người lao động cần nắm rõ các điều khoản trong hợp đồng lao động để bảo vệ quyền lợi cá nhân. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ chi tiết về các nội dung liên quan đến luật lao động Nhật Bản, giúp người lao động và các chủ doanh nghiệp hiểu rõ hơn về pháp luật và đảm bảo các quyền lợi công bằng. Ngoài ra, chúng tôi sẽ đề cập đến những dịch vụ hỗ trợ đặc biệt từ công ty TokuteiGino – đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực hỗ trợ lao động nước ngoài tại Nhật Bản.

Luật lao động Nhật Bản là gì?

Luật lao động Nhật Bản là nền tảng pháp lý quan trọng đảm bảo công bằng, an toàn và quyền lợi cho người lao động tại đất nước mặt trời mọc. Chính phủ Nhật Bản luôn đặc biệt chú trọng việc xây dựng một hệ thống pháp lý bảo vệ người lao động không chỉ trong nước mà cả lao động nước ngoài đang sinh sống và làm việc tại đây – vốn chiếm hơn 1,82 triệu người (số liệu năm 2024 từ Bộ Y tế – Phúc lợi và Lao động Nhật Bản). Vậy Luật lao động Nhật Bản bao gồm những gì?

Định nghĩa và vai trò của Luật lao động Nhật Bản

Luật lao động Nhật Bản (労働法 – Roudouhou) là hệ thống các quy định pháp luật do chính phủ Nhật Bản ban hành nhằm điều chỉnh mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Luật này quy định chi tiết về điều kiện làm việc, tiền lương, thời gian làm việc, hợp đồng lao động, bảo hiểm xã hội và an toàn lao động.

Mục tiêu chính của luật là:

• Bảo đảm người lao động được làm việc trong điều kiện công bằng, an toàn và nhân đạo;
• Nâng cao chất lượng sống cho người lao động;
• Hạn chế và phòng ngừa sự bóc lột tại nơi làm việc;
• Tạo ra sự cân bằng trong mối quan hệ công – tư giữa người lao động và doanh nghiệp.

Ngay cả khi là lao động nước ngoài, bạn vẫn được Chính phủ Nhật Bản đảm bảo mọi quyền lợi theo luật – từ mức lương tối thiểu đến thời gian làm việc và chính sách nghỉ phép.

Những đạo luật quan trọng trong Luật lao động Nhật Bản

Hệ thống Luật lao động Nhật Bản không chỉ là một đạo luật đơn lẻ mà là tổng thể của nhiều văn bản pháp lý. Dưới đây là 3 đạo luật chính hình thành trụ cột cho hệ thống này:

1. Luật Tiêu chuẩn Lao động (Labor Standards Act – 労働基準法): Đây là bộ luật gốc, chi phối phần lớn nội dung về tiền lương, giờ làm việc, nghỉ lễ, sa thải, hợp đồng lao động và sự an toàn trong công việc.
   
2. Luật Quan hệ Lao động (Labor Union Act – 労働組合法): Bảo vệ quyền của người lao động trong việc thành lập hoặc tham gia công đoàn, đảm bảo quyền thương lượng tập thể và đình công.
   
3. Luật Hợp đồng Lao động (Labor Contract Law – 労働契約法): Ban hành năm 2007, luật này tập trung vào việc xác lập và thực thi các điều khoản trong hợp đồng lao động, kể cả vấn đề bồi thường và đơn phương chấm dứt hợp đồng.
   

Ngoài ra còn có các quy định như Luật về Nâng cao An toàn Sức khỏe, Luật Bình đẳng giới tại nơi làm việc và Luật Phục hồi Công lý khi có tranh chấp lao động – tất cả đều nằm trong khuôn khổ mở rộng của Luật lao động Nhật Bản.

Tầm quan trọng của Luật lao động Nhật Bản đối với người lao động nước ngoài

Đối với người lao động nước ngoài – đặc biệt là những người đến Nhật Bản theo diện kỹ năng đặc định (tokutei gino), thực tập kỹ năng hoặc kỹ sư, nhân viên công nghệ – việc hiểu và tuân thủ Luật lao động Nhật Bản là vô cùng cần thiết. Bên cạnh yếu tố pháp lý, điều này giúp:

• Hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của bản thân;
• Phòng ngừa tình trạng bị bóc lột lương, ép làm thêm quá giờ, không được đóng bảo hiểm;
• Dễ dàng phản ánh hoặc khiếu nại khi bị xâm phạm quyền lợi;
• Và quan trọng, là điều kiện để được gia hạn thị thực hoặc chuyển đổi sang tư cách lưu trú cao hơn.

Đặc biệt, từ sau các vụ bê bối lao động từng gây chấn động Nhật Bản như vụ 33 thực tập sinh người Việt bị doanh nghiệp ép làm thêm không lương tại tỉnh Fukuoka (2021), Chính phủ Nhật Bản đã tăng cường thanh tra lao động. Khi đó, những lao động hiểu luật như “tấm khiên bảo vệ” mình khỏi rơi vào bẫy quấy rối, thao túng hoặc bất công nơi công sở.

TokuteiGino – một trong những đơn vị tư vấn và hỗ trợ người lao động nước ngoài hàng đầu tại Nhật – là cầu nối giúp người lao động nắm rõ hơn về các khía cạnh của Luật lao động Nhật Bản để không đánh mất những quyền lợi chính đáng.

Các quyền cơ bản của người lao động theo Luật lao động Nhật Bản

Luật lao động Nhật Bản không chỉ đặt ra các giới hạn cho người sử dụng lao động mà còn xác lập một hệ thống quyền lợi rõ ràng, bắt buộc để bảo vệ người lao động – bao gồm cả người bản xứ và lao động nước ngoài. Những quyền lợi này được quy định trong các điều khoản cụ thể của Luật Tiêu chuẩn Lao động và các luật liên quan, trở thành nền tảng cho một môi trường làm việc công bằng, minh bạch.

Quyền được hưởng lương tối thiểu

Quyền hưởng mức lương tối thiểu được quy định tại Điều 4 và 5 của Luật Tiêu chuẩn Lao động Nhật Bản. Mức lương tối thiểu tại Nhật không đồng nhất mà được áp dụng tùy vào từng khu vực và từng ngành nghề.

Theo số liệu từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản năm 2025, mức lương tối thiểu trung bình trên toàn quốc là 1004 yên/giờ. Mức cao nhất là tại Tokyo (1120 yên/giờ), trong khi thấp nhất là tại tỉnh Kochi (900 yên/giờ).

Việc trả thấp hơn mức lương này bị xem là vi phạm pháp luật và hình phạt có thể lên tới 500.000 yên hoặc phạt tù đối với doanh nghiệp. Người lao động có thể khiếu nại lên văn phòng lao động khu vực hoặc thông qua các tổ chức tư vấn như TokuteiGino để đòi lại quyền lợi chính đáng.

Đặc biệt, nếu bạn là lao động kỹ năng đặc định hay thực tập sinh kỹ năng, chủ lao động vẫn phải tuân thủ đầy đủ quy định về mức lương tối thiểu, không có ngoại lệ.

Quyền nghỉ ốm, nghỉ phép và phúc lợi

Một quyền lợi căn bản khác mà Luật lao động Nhật Bản quy định là quyền được nghỉ phép và hưởng các chế độ phúc lợi lao động.

✔ Về nghỉ phép: Theo Điều 39 của Luật Tiêu chuẩn Lao động, người lao động có ít nhất 6 tháng làm việc liên tục và đi làm hơn 80% tổng số ngày có mặt sẽ được nghỉ phép có lương. Số ngày nghỉ tăng theo thâm niên, từ 10 ngày/năm đến tối đa 20 ngày/năm.

✔ Nghỉ ốm và khám chữa bệnh: Mặc dù Nhật Bản không có hệ thống trợ cấp nghỉ ốm tạo riêng trong luật, nhưng người lao động có thể sử dụng ngày nghỉ phép để nghỉ ốm, hoặc nhận hỗ trợ từ bảo hiểm sức khỏe (kenkou hoken) với mức chi trả 2/3 tổng thu nhập (tối đa 18 tháng).

✔ Phúc lợi xã hội: Bao gồm chế độ hỗ trợ chăm con, nghỉ thai sản, trợ cấp chăm sóc người thân và các khoản bồi thường trong trường hợp tai nạn lao động.

Các lao động nước ngoài được tham gia đồng đều vào hệ thống phúc lợi xã hội Nhật nếu làm việc hợp pháp và đủ điều kiện thời gian đóng bảo hiểm.

Quyền chống lại sự phân biệt đối xử tại nơi làm việc

Luật lao động Nhật Bản nghiêm cấm mọi hình thức phân biệt đối xử dựa trên quốc tịch, giới tính, tuổi tác, khuyết tật, tư tưởng hoặc lập trường chính trị. Quy định này được đề cập trong Luật Bình đẳng Cơ hội Lao động (Equal Employment Opportunity Law) và Luật Cấm Phân Biệt Đối Xử Người Khuyết Tật.

✔ Đối với lao động nước ngoài: Đã có nhiều trường hợp bị từ chối thăng tiến, chấm dứt hợp đồng hoặc bị trả mức lương khác biệt không dựa trên năng lực mà vì “khác quốc tịch”. Khi gặp trường hợp này, người lao động có thể khiếu nại lên Bộ Lao động hoặc liên hệ với TokuteiGino để làm rõ quyền lợi pháp lý.

✔ Điều đáng lưu ý: Với quy định mới nhất có hiệu lực từ năm 2024, các công ty có trên 101 lao động bắt buộc ban hành quy tắc nội bộ về phòng ngừa và xử lý khiếu nại phân biệt đối xử nhằm tăng sự minh bạch và công bằng tại nơi làm việc.

Quy định về thời gian làm việc và giờ tăng ca trong Luật lao động Nhật Bản

Thời gian làm việc và giờ tăng ca là những nội dung trọng tâm trong Luật lao động Nhật Bản vì ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của người lao động. Với nhịp sống công nghiệp hóa cao độ, Nhật Bản từng đối mặt với vấn đề “karoshi” – chết vì làm việc quá sức. Vì thế, trong hai thập kỷ qua, quốc gia này liên tục siết chặt các điều luật về lao động thời gian dài.

Số giờ làm việc tiêu chuẩn hàng ngày và hàng tuần

✔ Quy định chung:

• Theo Điều 32 của Luật Tiêu chuẩn Lao động, thời giờ làm việc tiêu chuẩn là không quá 8 tiếng/ngày và 40 tiếng/tuần.
• Với một số ngành nghề đặc thù như y tế, xây dựng, quản lý khách sạn, có thể làm 44 tiếng/tuần theo thỏa thuận của từng doanh nghiệp.

✔ Trường hợp ngoại lệ:

• Nếu công ty muốn kéo dài thời gian làm việc, phải ký “Hiệp định về làm thêm giờ” (Labor-Management Agreement hay còn gọi là 36 Agreement – theo Điều 36 của Luật).
• Hiệp định này phải được nộp lên Cục Lao động khu vực và công bố minh bạch giữa nhân viên.

Người lao động có quyền từ chối nếu thời gian làm việc vượt quá mức độ quy định mà không có văn bản thỏa thuận rõ ràng.

Giới hạn giờ làm thêm và mức lương tăng ca

Theo quy định mới nhất áp dụng toàn quốc từ tháng 4/2024 nhằm kiểm soát tình trạng lao động quá sức:

• Giới hạn làm thêm: Không quá 45 giờ/tháng và 360 giờ/năm.
• Trường hợp đặc biệt có thể làm tới 80 – 100 giờ/tháng nhưng không được phép kéo dài liên tục trong nhiều tháng.

✔ Mức lương tăng ca:

• Tăng 125% so với tiền lương thông thường.
• Làm thêm sau 22h: 150%.
• Làm thêm vào ngày nghỉ: 135%.

Một số ngành như logistic, điều dưỡng hiện đang được Chính phủ Nhật lên kế hoạch tăng thêm mức thưởng giờ làm đêm với mức cộng thêm 25%.

Quy định về ngày nghỉ hàng tuần và các ngày lễ

Luật yêu cầu người lao động được nghỉ tối thiểu 1 ngày/tuần hoặc 4 ngày trong 4 tuần. Bên cạnh đó, Nhật Bản có tổng cộng 16 ngày nghỉ lễ quốc gia được quy định trong Luật Nghỉ Lễ Công Cộng:

• Các ngày quan trọng như Tết Nguyên đán, Tuần lễ Vàng (Golden Week), Obon, và năm mới đều là dịp nghỉ lễ dài ngày.
• Người lao động làm việc vào những ngày này thường được cộng thêm 35% lương theo luật.

Nhiều doanh nghiệp hiện đại còn áp dụng lịch nghỉ giãn cách hoặc nghỉ dài gần 10 ngày để cân bằng giữa công việc và đời sống cho nhân viên.

Hợp đồng lao động ở Nhật Bản và những điều cần lưu ý

Trong hệ thống pháp luật lao động Nhật Bản, hợp đồng lao động là cơ sở pháp lý quan trọng ràng buộc quyền và nghĩa vụ giữa người lao động và người sử dụng lao động. Tuy nhiên, nhiều lao động nước ngoài – đặc biệt là những người mới đến Nhật – thường ký hợp đồng mà không hiểu rõ nội dung, dẫn tới rủi ro lớn liên quan đến lương, giờ làm hoặc bảo hiểm. Việc hiểu và kiểm tra kỹ hợp đồng lao động là điều kiện đầu tiên để đảm bảo quyền lợi tại nơi làm việc.

Các loại hợp đồng lao động phổ biến tại Nhật Bản

Tại Nhật Bản, hợp đồng lao động được phân chia thành ba loại chính:

1. Hợp đồng không thời hạn (正社員 – Seishain): Là hình thức ổn định nhất, người lao động làm việc lâu dài cho doanh nghiệp mà không giới hạn thời gian. Đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn định cư hoặc phát triển sự nghiệp lâu dài tại Nhật.
   
2. Hợp đồng có thời hạn (契約社員 – Keiyaku shain): Thường có thời hạn từ 6 tháng đến 1 năm, tái ký theo chu kỳ. Phổ biến đối với lao động kỹ năng đặc định (Tokutei Gino) và các chương trình thực tập sinh kỹ năng.
   
3. Hợp đồng bán thời gian hoặc làm theo giờ (パート・アルバイト – Part-time, Arubaito): Thường áp dụng cho lao động sinh viên, người làm việc tạm thời. Không được hưởng đầy đủ các phúc lợi như nhân viên chính thức.
   

✔ Lưu ý: Theo Luật hợp đồng lao động từ năm 2023, nếu người lao động làm việc liên tiếp trên 5 năm dưới hợp đồng có thời hạn, họ có quyền yêu cầu chuyển sang hợp đồng không thời hạn – luật này cũng áp dụng cho lao động nước ngoài.

Điều khoản quan trọng cần chú ý trong hợp đồng lao động

Một bản hợp đồng lao động tại Nhật thường gồm hơn 10 điều khoản, nhưng người lao động cần đặc biệt lưu ý các điểm sau:

✔ Thời gian làm việc và lịch làm cụ thể: Phải rõ ràng số giờ/ngày, ngày nghỉ trong tuần, có tăng ca không?

✔ Mức lương và cách tính lương: Lương theo giờ hay theo tháng? Đã tính phụ cấp chưa? Có tiền thưởng?

✔ Chính sách nghỉ phép, nghỉ lễ: Có tuân thủ quy định pháp luật không?

✔ Bảo hiểm xã hội và thuế: Ghi rõ có tham gia các loại bảo hiểm bắt buộc không? Ai là người đóng?

✔ Điều kiện chấm dứt hợp đồng: Đặc biệt quan trọng, cần kiểm tra kỹ điều khoản phạt vi phạm, thời gian báo trước.

Ví dụ: Một số người lao động ký hợp đồng không có ghi lương làm thêm, dẫn đến việc bị ép làm quá giờ nhưng không được trả tiền tăng ca. Trường hợp này bạn hoàn toàn có thể phản ánh với cơ quan lao động hoặc nhờ TokuteiGino can thiệp để kiểm tra hợp đồng hợp pháp.

Quyền và nghĩa vụ của người lao động khi ký hợp đồng

Một khi ký hợp đồng hợp pháp, người lao động tại Nhật có đầy đủ các quyền sau:

• Nhận lương, nghỉ phép, bảo hiểm theo đúng thỏa thuận;
• Quyền khiếu nại/bảo vệ quyền lợi khi bị xâm phạm;
• Quyền yêu cầu cấp lại hoặc điều chỉnh hợp đồng nếu phát hiện sai lệch.

Đồng thời cũng có các nghĩa vụ bắt buộc:

• Thực hiện đúng nội dung đã ký kết;
• Không tự ý nghỉ ngang, vi phạm quy định làm việc;
• Tuân thủ quy định doanh nghiệp và pháp luật Nhật Bản.

Các hành vi giả mạo hồ sơ, làm việc khi không có tư cách lao động, hoặc bỏ hợp đồng đơn phương sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng gia hạn visa và tư cách lưu trú tại Nhật.

Các điều kiện nghiêm ngặt đối với môi trường làm việc tại Nhật Bản

Nhật Bản là một trong những quốc gia tiên phong trong việc xây dựng môi trường làm việc minh bạch, an toàn, tránh gây áp lực quá mức cho người lao động. Bộ Lao động Nhật đã ban hành nhiều quy chuẩn bắt buộc về vệ sinh, sức khỏe, đạo đức và an toàn trong doanh nghiệp nhằm giảm thiểu tai nạn cũng như đảm bảo tinh thần làm việc dài lâu.

Quy định về an toàn lao động trong các doanh nghiệp Nhật Bản

✔ Nhật Bản quy định bắt buộc doanh nghiệp phải tổ chức kiểm tra định kỳ điều kiện lao động, đặc biệt trong các ngành nghề nguy hiểm như xây dựng, cơ khí, thực phẩm.

✔ Người lao động được đào tạo về phòng cháy, chống giật điện, sử dụng thiết bị bảo hộ… Việc doanh nghiệp không thực hiện huấn luyện này có thể bị xử phạt đến 500 triệu yên.

✔ Từ năm 2025, các công ty có trên 50 nhân viên bắt buộc cử một cán bộ chuyên trách về an toàn lao động (Safety Officer), giúp giám sát thường xuyên điều kiện làm việc.

Một số doanh nghiệp lớn áp dụng công nghệ AI và cảm biến IoT để đo lường tiếng ồn, nhiệt độ và cảnh báo tai nạn sớm tại nơi làm việc, cho thấy sự nghiêm túc về bảo hộ lao động.

Luật cấm quấy rối và phân biệt tại nơi làm việc

Năm 2022, Chính phủ Nhật Bản ban hành Luật Cấm Quấy Rối Tại Nơi Làm Việc (Workplace Harassment Act), trong đó yêu cầu:

• Doanh nghiệp phải có quy trình xử lý khiếu nại rõ ràng với hành vi quấy rối;
• Người sử dụng lao động không được kỳ thị lao động nước ngoài hoặc lấy quốc tịch làm lý do để trả lương thấp hơn.

✔ Có 3 dạng chính của quấy rối công sở:

• Quấy rối tinh thần (Power harassment);
• Quấy rối tình dục;
• Quấy rối liên quan đến việc chăm sóc hoặc sinh nở.

Lao động có thể ghi âm, thu thập bằng chứng và gửi lên Phòng nhân sự, Văn phòng lao động khu vực hoặc cầu cứu đến các tổ chức hỗ trợ như TokuteiGino khi không được xử lý.

Quy định về bảo vệ sức khỏe cho người lao động

Luật kiểm tra sức khỏe định kỳ năm 2023 quy định người lao động phải được khám sức khỏe ít nhất 1 lần/năm, do doanh nghiệp tổ chức và chi trả.

✔ Các hạng mục kiểm tra bao gồm xét nghiệm máu, tim mạch, thị lực, thính lực, chức năng gan và phổi;
✔ Những ngành đặc biệt như sản xuất có tiếp xúc hóa chất yêu cầu kiểm tra 2 lần/năm;
✔ Người lao động bị phát hiện dấu hiệu suy nhược, căng thẳng sẽ được tư vấn tại chỗ với bác sĩ doanh nghiệp.

Từ năm 2026, dự kiến Nhật Bản sẽ mở rộng chính sách “Mental Health Care” bắt buộc tại mọi công ty trên 100 lao động, nhằm giảm bớt tỷ lệ tự tử và bệnh công sở.

Phúc lợi xã hội và chế độ bảo hiểm bắt buộc theo Luật lao động Nhật Bản

Phúc lợi xã hội là một phần không thể thiếu trong hệ thống pháp luật lao động tại Nhật Bản, đảm bảo đời sống ổn định cho người lao động cả trong thời gian làm việc lẫn khi nghỉ hưu hoặc gặp khó khăn về sức khỏe. Theo quy định, tất cả người lao động – bao gồm cả người nước ngoài – có thời hạn lao động từ 3 tháng trở lên và làm việc hơn 20 giờ/tuần đều phải tham gia các chế độ bảo hiểm bắt buộc do doanh nghiệp chi trả một phần.

Các loại bảo hiểm bắt buộc mà người lao động cần tham gia

Luật lao động Nhật Bản quy định rõ bốn loại bảo hiểm chính bắt buộc mà người lao động phải tham gia:

1. Bảo hiểm y tế (健康保険 – Kenkou Hoken): Dành cho khám chữa bệnh định kỳ, nằm viện, phẫu thuật và các trường hợp y tế khác. Người lao động chỉ phải chi trả 30% chi phí khám chữa bệnh; 70% còn lại do bảo hiểm thanh toán.
   
2. Bảo hiểm hưu trí (厚生年金保険 – Kousei Nenkin Hoken): Người lao động tham gia bảo hiểm hưu trí từ 10 năm trở lên sẽ được nhận lương hưu khi hết tuổi lao động hoặc có thể xin hoàn tiền bảo hiểm (lump-sum withdrawal) nếu về nước sau khi nghỉ việc.
   
3. Bảo hiểm thất nghiệp (雇用保険 – Koyou Hoken): Hỗ trợ tài chính khi lao động mất việc ngoài ý muốn. Yêu cầu làm việc tối thiểu 6 tháng và bị mất việc không do vi phạm quy định.
   
4. Bảo hiểm tai nạn lao động (労災保険 – Rousai Hoken): Bồi thường khi người lao động bị tai nạn hoặc mắc bệnh nghề nghiệp trong quá trình làm việc. Người lao động không phải đóng khoản này, toàn bộ do doanh nghiệp chi trả.
   

✔ Lưu ý: Lao động kỹ năng đặc định và thực tập sinh kỹ năng đều được yêu cầu tham gia đầy đủ các loại bảo hiểm trên. Trong trường hợp không được chủ lao động hỗ trợ đăng ký, người lao động nên liên hệ với tổ chức hỗ trợ như TokuteiGino để được tư vấn và can thiệp.

Lợi ích và quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội

Khi tham gia đầy đủ các loại bảo hiểm xã hội bắt buộc, người lao động sẽ được hưởng các quyền lợi sau:

• Được chi trả chi phí khám chữa bệnh ở tất cả các cơ sở y tế của Nhật;
• Nhận tiền nghỉ ốm, nghỉ thai sản, chăm con nhỏ và trợ cấp gia đình;
• Hưởng lương hưu sau tuổi 60 nếu đáp ứng điều kiện thời gian đóng bảo hiểm (10 năm trở lên);
• Nhận được các khoản trợ cấp nếu thất nghiệp hoặc mất việc do lý do bất khả kháng.

Ví dụ: Trong đại dịch COVID-19, hàng nghìn lao động nước ngoài đã nhận được trợ cấp thất nghiệp lên tới 80% mức lương nhờ đăng ký đầy đủ bảo hiểm thất nghiệp, giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn tạm thời.

Một lợi ích khác là người lao động có thể hoàn thuế và nhận lại mức đóng bảo hiểm hưu trí sau khi về nước (nếu chưa đủ điều kiện nhận lương hưu), chỉ cần nộp đơn hợp lệ cho Cơ quan bảo hiểm Nhật Bản.

Chế độ bảo hiểm thất nghiệp và lương hưu

✔ Bảo hiểm thất nghiệp:

• Dành cho người mất việc do sa thải, giải thể doanh nghiệp hay hết hạn hợp đồng nhưng không phải do vi phạm kỷ luật.
• Trợ cấp từ 89 – 330 ngày tùy vào độ tuổi và thời gian đã làm việc.
• Số tiền trợ cấp dao động từ 50% – 80% mức lương bình quân 6 tháng cuối.
• Thời gian chờ nhận trợ cấp là 7 ngày kể từ khi đăng ký tại Hello Work – cơ quan hỗ trợ tìm việc thuộc Bộ Lao động Nhật Bản.

✔ Lương hưu:

• Yêu cầu tham gia bảo hiểm ít nhất 10 năm để đủ điều kiện nhận lương hưu cơ bản.
• Người lao động nước ngoài nếu không ở lại Nhật lâu dài có thể xin hoàn trả (Lump-sum Withdrawal Payment) trong vòng 2 năm sau khi rời khỏi Nhật.
• Ví dụ: Một lao động kỹ năng đặc định làm việc 3 năm tại Nhật có thể nhận hoàn trả khoảng 400.000 yên sau khi về nước.

Những lỗi thường gặp của người lao động với Luật lao động Nhật Bản

Dù Luật lao động Nhật Bản khá rõ ràng và đầy đủ, người lao động nước ngoài – đặc biệt những người không hiểu rõ tiếng Nhật hoặc mới đến Nhật – thường phạm phải nhiều lỗi nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến quyền lợi cá nhân.

Không kiểm tra kỹ hợp đồng lao động trước khi ký

Rất nhiều lao động chỉ tập trung vào lương cơ bản mà bỏ qua các điều khoản quan trọng khác như giờ làm, tăng ca, bảo hiểm, chấm dứt hợp đồng hay điều kiện nghỉ phép.

✔ Hệ quả:

• Bị ép làm ngoài giờ không lương mà không có căn cứ khiếu nại.
• Không được đóng bảo hiểm xã hội.
• Không được nghỉ lễ hoặc nghỉ phép hợp pháp.

✔ Giải pháp:

• Nhờ người có kinh nghiệm hoặc tổ chức hỗ trợ như TokuteiGino kiểm tra hợp đồng trước khi ký.
• Yêu cầu hợp đồng có song ngữ nếu không nắm rõ tiếng Nhật.

Không nắm bắt quyền lợi về bảo hiểm và ngày nghỉ phép

Lao động nước ngoài thường không biết mình được nghỉ bao nhiêu ngày phép, có thể xin trợ cấp thai sản/thất nghiệp hay không, hoặc được khám bệnh ở đâu.

✔ Hệ quả:

• Bỏ lỡ quyền lợi về bảo hiểm y tế và tài chính.
• Tự chịu chi phí khám chữa bệnh rất đắt đỏ.
• Không biết khi nào được nhận tiền thất nghiệp.

✔ Giải pháp:

• Tìm hiểu về hệ thống bảo hiểm qua các nguồn uy tín.
• Đăng ký tài khoản bảo hiểm cá nhân tại cơ quan hành chính địa phương (市役所 – Shiyakusho).
• Liên hệ TokuteiGino để được hướng dẫn rõ ràng.

Không lên tiếng khi bị vi phạm quyền lợi tại nơi làm việc

Nhiều người lao động sợ bị đuổi việc hoặc trục xuất nên không dám phản ánh khi bị bóc lột lương, ép làm quá giờ, không ký hợp đồng hoặc bị quấy rối nơi công sở.

✔ Hệ quả:

• Bị lạm dụng triền miên, không được pháp luật bảo vệ.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất lâu dài.

✔ Giải pháp:

• Biết rằng luật bảo vệ người lao động, không phân biệt quốc tịch.
• Liên hệ các tổ chức tư vấn hoặc luật sư lao động.
• Ghi lại bằng chứng, lưu trữ hợp đồng, ngày làm thêm, tin nhắn… trước khi khiếu nại.

Lời khuyên để đảm bảo quyền lợi khi làm việc tại Nhật Bản

Làm việc tại Nhật Bản là cơ hội lớn, nhưng đi kèm đó là những rủi ro liên quan đến pháp luật nếu không hiểu rõ quy định. Để tránh bị vi phạm quyền lợi và tận dụng tối đa những chính sách hỗ trợ từ chính phủ, người lao động cần chủ động trang bị kiến thức, tìm kiếm sự hỗ trợ, và giữ thái độ thận trọng trong mọi vấn đề liên quan đến việc làm.

Cách tra cứu Luật lao động tại Nhật một cách hiệu quả

Việc tự tra cứu thông tin là bước khởi đầu cần thiết để hiểu và làm chủ quyền lợi của mình. Hiện tại, Chính phủ Nhật Bản cung cấp nhiều tài liệu hướng dẫn bằng tiếng nước ngoài tại các kênh chính thống.

✔ Các nguồn tra cứu chính xác:

• Website của Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản (厚生労働省): Có sẵn bản dịch tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Trung cho các thông tin pháp luật lao động và phúc lợi.
• Tổ chức JITCO (Tổ chức hợp tác Quốc tế Nhật Bản) – nơi hướng dẫn pháp luật cho thực tập sinh và lao động kỹ năng đặc định.
• Cổng thông tin “Foreigner Employment Guide” của Hello Work – hỗ trợ người nước ngoài tìm việc và tư vấn pháp lý.

✔ Hướng dẫn:

• Tra bằng từ khóa như “労働基準法” (Luật tiêu chuẩn lao động) kèm “PDF” hoặc “翻訳” (bản dịch);
• So sánh hợp đồng cá nhân với quy định pháp luật để phát hiện sai phạm.

Ngoài ra, người lao động có thể sử dụng dịch vụ hỗ trợ pháp lý miễn phí tại các Tòa hành chính tỉnh hoặc trung tâm tư vấn chuyên trách dành cho người nước ngoài của chính phủ Nhật.

Liên hệ với nhà tư vấn pháp luật uy tín khi gặp vấn đề

Trong trường hợp bị vi phạm hợp đồng, quấy rối hay không được chi trả đúng quyền lợi, người lao động nên nhanh chóng tìm đến nhà tư vấn hoặc luật sư lao động thay vì im lặng.

✔ Các kênh liên lạc uy tín:

• Trung tâm hỗ trợ pháp luật miễn phí tại Văn phòng lao động khu vực (労働基準監督署 – Roudou Kijun Kantokusho);
• Các văn phòng luật sư công cộng (無料法律相談);
• Các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ người lao động nước ngoài.

✔ Lưu ý khi gặp luật sư:

• Chuẩn bị hợp đồng lao động, thẻ cư trú, bảng công ca, sao kê lương;
• Mô tả chi tiết sự việc (viết bằng tiếng Việt kèm bản dịch);
• Ghi rõ yêu cầu giải quyết: đòi lương, xin nghỉ hợp pháp, chuyển đổi visa, v.v…

Việc tham khảo ý kiến chuyên gia không những giúp người lao động được bảo vệ khi có tranh chấp mà còn mở ra hướng giải quyết đúng pháp luật, không lo vi phạm visa hoặc bị trục xuất ngoài ý muốn.

Tận dụng các dịch vụ hỗ trợ từ TokuteiGino

TokuteiGino là đơn vị tiên phong hỗ trợ người lao động nước ngoài làm việc tại Nhật theo diện kỹ năng đặc định, thực tập sinh kỹ năng và kỹ sư chuyên môn. Với đội ngũ chuyên gia am hiểu Luật lao động Nhật Bản và hệ thống tư pháp quốc gia này, TokuteiGino cung cấp các dịch vụ toàn diện bao gồm:

✔ Tư vấn và kiểm tra hợp đồng lao động miễn phí trước khi ký;

✔ Hỗ trợ phiên dịch và hướng dẫn đăng ký bảo hiểm xã hội;

✔ Đại diện đàm phán với doanh nghiệp khi xảy ra tranh chấp;

✔ Hỗ trợ pháp lý khi cần thiết về visa, chấm dứt hợp đồng, đổi công việc hoặc gia hạn tư cách lưu trú;

✔ Tổ chức các lớp học và tư liệu hướng dẫn Luật lao động Nhật Bản bằng tiếng Việt hoàn toàn miễn phí.

Rất nhiều lao động Việt Nam đã tránh được rủi ro hoặc được bồi thường xứng đáng nhờ sự can thiệp đúng lúc từ TokuteiGino, trở thành “người bạn đồng hành” không thể thiếu trong hành trình làm việc hợp pháp tại Nhật.

Câu hỏi thường gặp về Luật lao động Nhật Bản

❓ Các quyền lợi tối thiểu mà người lao động ở Nhật Bản được hưởng là gì?

Theo luật, mọi lao động đều có quyền được trả lương tối thiểu, nghỉ phép hằng năm có lương, đóng bảo hiểm y tế – xã hội bắt buộc và làm việc trong môi trường an toàn, không bị phân biệt đối xử hay quấy rối.

❓ Lương tôi bị trả thấp hơn mức tối thiểu thì phải làm sao?

Bạn có thể khiếu nại trực tiếp tới Văn phòng Lao động tại địa phương hoặc thông qua các tổ chức hỗ trợ bình đẳng như TokuteiGino để yêu cầu mức lương đúng luật kèm truy thu phần còn thiếu.

❓ Tôi cần làm gì nếu không nhận được nghỉ phép theo Luật lao động?

Hãy trao đổi với người quản lý trực tiếp và kiểm tra hợp đồng. Sau đó, nếu không được giải quyết, bạn nên ghi nhận sự việc và gửi đơn khiếu nại đến cơ quan lao động để can thiệp.

❓ Hợp đồng lao động có thời hạn và không thời hạn khác nhau ra sao?

Hợp đồng có thời hạn thiết lập khoảng thời gian cụ thể kết thúc hợp đồng, thường dùng cho lao động kỹ năng hoặc thực tập. Trong khi đó, hợp đồng không thời hạn mang tính ổn định lâu dài, cho phép người lao động gắn bó lâu hơn với doanh nghiệp và hưởng nhiều phúc lợi hơn.

❓ Làm sao để đảm bảo người lao động nước ngoài không bị lừa đảo khi ký hợp đồng lao động?

• Kiểm tra thông tin pháp lý của công ty: Mã số thuế, trụ sở hoạt động, giấy phép tuyển dụng;
• Không ký hợp đồng trắng nội dung hoặc hợp đồng chỉ bằng tiếng Nhật nếu bạn không thạo;
• Nhờ tổ chức như TokuteiGino tư vấn và kiểm tra nội dung hợp đồng trước khi ký.

Làm việc tại Nhật Bản là một hành trình dài với nhiều thử thách, nhưng bạn không đơn độc. Việc hiểu rõ và tuân thủ Luật lao động Nhật Bản chính là tấm “giáp bảo vệ” giúp bạn an tâm lao động, hạn chế rủi ro và đòi lại quyền lợi chính đáng nếu bị vi phạm.

Nếu bạn đang chuẩn bị sang Nhật, đang làm việc và gặp vướng mắc pháp lý, hoặc chỉ đơn giản là muốn tìm hiểu về hợp đồng lao động, bảo hiểm và chế độ phúc lợi, đừng ngần ngại liên hệ với TokuteiGino. Đội ngũ chuyên gia của chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành, hỗ trợ và bảo vệ bạn trên hành trình lao động quốc tế an toàn, chuyên nghiệp và bền vững.

Thông tin liên hệ

✅ Công ty TokuteiGino
? Website: https://tokuteigino.edu.vn/
? Email: tokuteigino1992@gmail.com
☎ Hotline: 0965.149.588
? Đăng tin tuyển dụng việc làm tại Nhật Bản TopJob360

Chúng tôi đồng hành cùng quyền lợi và sự nghiệp của bạn tại Nhật Bản.