Đấu vật sumo là một trong những môn thể thao truyền thống nổi bật nhất của Nhật Bản, không chỉ là cuộc đấu về thể lực, mà nó còn mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Bài viết này sẽ đưa bạn khám phá lịch sử, nét độc đáo, và sự ảnh hưởng của môn đấu Sumo đến cuộc sống người dân Nhật. Đặc biệt, chúng ta cũng sẽ tìm hiểu về cách đấu vật Sumo ảnh hưởng và truyền cảm hứng trong văn hóa Nhật Bản hiện đại. Ngoài ra, nếu bạn có mong muốn trải nghiệm hoặc hiểu thêm về phong cách làm việc và văn hóa Nhật Bản, công ty TokuteiGino là đối tác bạn không nên bỏ qua.
Lịch sử hình thành và phát triển của đấu vật sumo
Đấu vật sumo xuất phát từ đâu?
Đấu vật sumo, hay Sumai trong những ngày đầu, là một trong những biểu tượng lâu đời nhất của Nhật Bản. Theo các tài liệu lịch sử, đấu vật sumo xuất hiện từ hơn 1.500 năm trước, trở thành môn thể thao gắn liền với tín ngưỡng Thần đạo (Shinto). Ban đầu, Sumai được tổ chức như một nghi lễ tôn giáo để cúng tế các vị thần, cầu mong mùa màng bội thu và quốc gia bình yên. Địa điểm tổ chức thường là tại các ngôi đền lớn như Đền Suwa Taisha, hiện nằm ở tỉnh Nagano.
Theo thần thoại Nhật Bản, ai thắng cuộc thi đấu Sumo có thể định đoạt tương lai của chính mình. Một trong những câu chuyện truyền cảm hứng nhất là cuộc đấu huyền thoại giữa hai vị thần Takemikazuchi (thần chiến tranh) và Takeminakata. Sự kiện này được xem là nền tảng cho sự phát triển của môn đấu vật đặc biệt này.
Từ một nghi lễ, đấu vật sumo dần chuyển mình thành môn thể thao tranh tài, thậm chí trở thành hình thức giải trí trong giới quý tộc và hoàng gia Nhật Bản thời kỳ Heian (794 – 1185). Đến thời kỳ Edo (1603 – 1868), dưới sự bảo trợ của các Mạc phủ Tokugawa, sumo Nhật Bản chính thức có hệ thống quy chuẩn chặt chẽ và phát triển vượt bậc.
Các giai đoạn phát triển quan trọng của sumo Nhật Bản
Sự phát triển của Sumo Nhật Bản có thể được chia thành những thời điểm quan trọng sau:
- Thời kỳ cổ đại (200 TCN – 794):
Đây là giai đoạn sumo được gắn chặt với tôn giáo và tín ngưỡng Shinto. Nó không đơn giản chỉ là đấu vật mà còn chứa đựng ý nghĩa cầu phước lành và hòa bình. - Thời kỳ Heian (794 – 1185):
Đấu Sumo bắt đầu được tổ chức tại cung đình như một phần nghi lễ mang tính nghệ thuật để giải trí cho tầng lớp quý tộc. Môn thể thao này trở thành một phần cuộc sống của giới tinh hoa và có luật lệ nghiêm ngặt hơn. - Thời kỳ Kamakura và Muromachi (1185 – 1573):
Các cuộc giao tranh địa phương xuất hiện, và sumo được áp dụng như hình thức huấn luyện binh sĩ để chiến đấu. Đấu sĩ sumo dần được coi trọng hơn nhờ kỹ năng chiến đấu ưu việt. - Thời kỳ Edo (1603 – 1868):
Sumo chuyển mình thành một môn thể thao chuyên nghiệp với quy cách tổ chức chặt chẽ. Thời kỳ này, các “banzuke” (bảng xếp hạng đấu sĩ) đầu tiên đã được thực hiện, và các sàn đấu Dohyo hiện đại bắt đầu xuất hiện ở các tỉnh lớn như Tokyo và Osaka. - Thời kỳ hiện đại (1868 đến nay):
Với sự bảo trợ của Hiệp hội Sumo Nhật Bản (Japan Sumo Association), môn đấu vật sumo trở thành “Quốc kỹ” chính thức của Nhật. Các giải đấu lớn được tổ chức thường xuyên và thu hút hàng triệu khán giả trong và ngoài nước.
Ngoài ra, các đấu sĩ nước ngoài (như Hakuho từ Mông Cổ) cũng góp phần đưa môn thể thao này ra thế giới, mở rộng tầm ảnh hưởng vượt xa biên giới Nhật Bản.
Địa vị của đấu vật sumo trong văn hóa Nhật Bản
Đấu vật sumo không chỉ đơn thuần là môn thể thao mà còn là một phần tâm hồn của văn hóa Nhật Bản. Với lịch sử lâu đời, nó đại diện cho tinh thần bền bỉ, sự kính trọng và tính kỷ luật của người Nhật.
Mỗi trận đấu sumo không chỉ là cuộc tranh tài mà còn là bài học sâu sắc về giá trị truyền thống và tinh thần cộng đồng của quốc gia này.
- Tôn trọng truyền thống:
Nhiều nghi thức trong đấu sumo được gắn với lễ nghi Shinto, ví dụ như nghi thức tung muối để thanh tẩy sàn đấu Dohyo trước mỗi trận. Điều này nhấn mạnh mối liên kết mật thiết giữa sumo và tín ngưỡng lâu đời. - Biểu tượng quốc gia:
Bất kể sự thay đổi của thời đại, người Nhật vẫn xem đấu Sumo là biểu tượng của tinh thần dân tộc và sự trường tồn văn hóa. Các thần tượng như Yokozuna (đẳng cấp cao nhất trong hệ thống đấu sĩ) được tôn vinh như những người hùng quốc gia với sự kính trọng hoàn toàn. - Gắn bó với đời sống hàng ngày:
Với hàng loạt lễ hội và sự kiện xoay quanh Sumo, từ những phiên bản truyền thống đến các hoạt động hiện đại, môn thể thao này đã thâm nhập sâu vào đời sống người dân Nhật, từ trẻ nhỏ đến người già.
Những quy tắc cơ bản trong môn đấu sumo
Các luật lệ chính khi tham gia đấu Sumo
Thành công của môn đấu vật sumo không thể thiếu những quy chuẩn nghiêm ngặt. Các quy tắc đặt ra không chỉ để đảm bảo tính công bằng mà còn bảo vệ ý nghĩa thiêng liêng của môn thể thao:
- Mục tiêu chiến thắng:
Người chiến thắng là người khiến đối thủ:- Chạm đất: Bất kỳ bộ phận nào ngoài lòng bàn chân (như đầu gối, tay) chạm đất.
- Thất bại khi bị đẩy ra khỏi sàn Dohyo.
- Thời gian đấu:
Một trận đấu sumo thường diễn ra trong vài giây hoặc phút, phụ thuộc hoàn toàn vào chiến thuật và kỹ thuật của đấu sĩ. - Trang phục thi đấu:
Người tham gia phải mặc “mawashi” (khố truyền thống làm từ lụa) và không sử dụng bất kỳ phụ kiện nào khác. Đây là biểu tượng đại diện cho sự khiêm nhường và tính linh thiêng. - Cân nặng và giới tính:
Không có quy định cụ thể về cân nặng thi đấu, mặc dù các đấu sĩ thường nặng từ 120kg trở lên. Hiện tại, môn đấu vật sumo chỉ dành cho nam giới theo luật lệ truyền thống.
Quy tắc này không đơn thuần là giới hạn tinh thần thể thao mà còn phản ánh góc nhìn tín ngưỡng và vai trò văn hóa trong suốt chiều dài lịch sử Nhật Bản.
Những động tác cấm trong sumo Nhật Bản
Dù là môn thể thao đối kháng thiên về sức mạnh, đấu vật Sumo vẫn có những quy định nghiêm cấm các hành vi mang tính bạo lực hoặc đi ngược lại tinh thần thể thao truyền thống. Các động tác bị cấm, nếu thực hiện, sẽ dẫn đến loại trực tiếp đấu sĩ khỏi trận đấu, bao gồm:
- Đánh vào mắt, yết hầu hoặc hạ bộ đối thủ:
Các cú đánh trực diện vào khu vực nhạy cảm được coi là hành vi phi thể thao và tuyệt đối không được phép. Đây là quy định nhằm bảo vệ sự công bằng và an toàn cho cả hai bên tham gia. - Giật tóc đối thủ:
Đấu sĩ sumo thường để tóc búi truyền thống (Chonmage). Việc nắm hoặc kéo tóc đối phương được xem là không tôn trọng danh dự của họ và vi phạm nghiêm trọng luật thi đấu. - Bẻ ngón tay đối thủ:
Đây không chỉ là hành vi gây đau đớn mà còn có thể dẫn đến chấn thương nghiêm trọng, khiến đối thủ không thể tiếp tục sự nghiệp sumo của mình. - Nắm hoặc kéo dây lưng ở vị trí cấm kỵ:
Trang phục khố (mawashi) buộc chặt vòng quanh thắt lưng và giữa chân nhằm đảm bảo đấu sĩ có thể thi đấu thoải mái. Việc nắm khố ở khu vực nhạy cảm là hành vi bất hợp pháp được các trọng tài đặc biệt chú ý. - Đẩy đối thủ khỏi sàn bằng động tác bất hợp pháp:
Sử dụng kỹ thuật như đấm thẳng, vật bằng đòn nguy hiểm (như nhấc bổng rồi quăng mạnh xuống đất) không được chấp nhận. Điều này nhằm đảm bảo tính an toàn và duy trì sự tinh tế của sumo Nhật Bản.
Bên cạnh các luật lệ trên, bất kỳ hành vi thiếu tôn trọng trọng tài, đối thủ hoặc khán giả cũng sẽ bị xử phạt nặng, thậm chí đình chỉ thi đấu. Những quy định này không chỉ nhấn mạnh tính nghiêm túc mà còn giữ gìn hình ảnh thiêng liêng của môn đấu vật Sumo trong lòng người Nhật.
Ý nghĩa tinh thần và nghi thức mở màn trong đấu vật sumo
Không giống như nhiều môn thể thao đối kháng chỉ tập trung vào kết quả, đấu Sumo còn mang đậm ý nghĩa tinh thần, thể hiện qua những nghi thức được duy trì hàng thế kỷ. Đây là những yếu tố độc đáo giúp môn thể thao này vượt ra khỏi giới hạn thể giúp trở thành biểu tượng của văn hóa Nhật Bản.
- Tung muối để thanh tẩy sàn đấu Dohyo:
Trước mỗi trận đấu, các đấu sĩ thực hiện nghi thức rải muối quanh Dohyo (sàn đấu). Đây là một phong tục truyền thống có nguồn gốc từ tín ngưỡng Shinto, với niềm tin rằng muối sẽ xua đuổi tà khí và giữ cho các trận đấu trong sạch. - Dậm chân trước trận đấu:
Hai đấu sĩ bước vào sàn và thực hiện động tác dậm chân mạnh về phía trước, được gọi là Shiko. Động tác này không chỉ là động tác khởi động mà còn mang ý nghĩa xua đuổi tà ma và thể hiện sức mạnh áp đảo với đối thủ. Trong quá khứ, Shiko được xem là cách thức “tuyên chiến” mạnh mẽ. - Cung chào trọng tài và đối thủ:
Nghi thức cúi đầu tôn trọng đối thủ và trọng tài trước và sau trận đấu nhấn mạnh phẩm giá của các đấu sĩ. Điều này phản ánh tinh thần kỷ luật và sự khiêm nhường – hai giá trị cốt lõi của người Nhật. - Nghi thức uống nước “thanh lọc”:
Trước khi cuộc đấu bắt đầu, mỗi đấu sĩ sẽ nhấp một ngụm nước từ chiếc gáo của người phụ tá. Đây là nghi thức tượng trưng cho việc gột rửa tà khí và cầu mong một trận đấu đầy tính thể thao và công bằng.
Những nghi thức này không chỉ truyền cảm hứng cho các đấu sĩ mà còn giúp khán giả cảm nhận rõ giá trị và tầm quan trọng của môn thể thao truyền thống này. Đó chính là lý do Sumo không chỉ đơn thuần gắn liền với Nhật Bản mà còn được tôn vinh là quốc hồn quốc túy của đất nước Mặt Trời Mọc.
Vai trò của đấu vật sumo trong văn hóa Nhật Bản
Sumo như một biểu tượng của truyền thống lâu đời
Đối với người Nhật, đấu Sumo không chỉ là một môn thể thao mà còn là biểu tượng văn hóa sâu sắc, đại diện cho tinh thần dân tộc và sự kết nối với tổ tiên. Sumo đã và đang thể hiện rõ nét giá trị truyền thống bao gồm lòng trung thành, sự tôn trọng và tinh thần bất khuất – những phẩm chất mà người Nhật từ lâu tự hào.
- Gắn liền với các nghi thức Thần đạo:
Là đất nước thấm đẫm tín ngưỡng Shinto, Nhật Bản coi các trận đấu sumo là nghi lễ sùng bái thần linh. Trong các buổi lễ lớn tại đền chùa, những màn đấu Sumo biểu diễn vẫn được tổ chức để thể hiện sự tri ân thần linh và cầu mong niềm hạnh phúc cho người dân. - Sự bảo hộ của Hoàng gia Nhật Bản:
Từ thời kỳ Edo, các trận đấu Sumai (tổ tiên của sumo hiện đại) được tổ chức nhằm giải trí cho giới quý tộc, đặc biệt là các thành viên Hoàng gia. Do đó, Sumo dần trở thành biểu tượng văn hóa độc đáo, không thể tách rời trong tầng lớp thượng lưu.
Kết nối quá khứ và hiện tại thông qua môn thể thao sumo
Một điểm đặc biệt khiến Sumo Nhật Bản giữ được sức hấp dẫn qua hàng thế kỷ là sự hòa hợp giữa các giá trị truyền thống và những thay đổi cần thiết để tồn tại trong xã hội hiện đại:
- Truyền tải văn hóa dân tộc:
Mỗi trận đấu sumo vừa là bài học lịch sử, giúp công chúng trải nghiệm những phong tục, nghi lễ và di sản quý giá của tổ tiên. - Phát triển kinh tế và du lịch hiện đại:
Các giải đấu Sumo ngày nay không chỉ được tổ chức nội địa mà còn thu hút hàng loạt du khách quốc tế. Những nhà thi đấu lớn như Ryogoku Kokugikan tại Tokyo hằng năm đón hàng triệu khán giả tới tham quan. - Hiện đại hóa để hội nhập quốc tế:
Hiện tại, Nhật Bản không đóng khung môn đấu Sumo cho người bản địa mà chào đón cả những đấu sĩ nước ngoài. Những cái tên nổi tiếng như Akebono (Hoa Kỳ) hay Hakuho (Mông Cổ) đã góp phần tích cực trong việc lan tỏa môn thể thao này ra toàn cầu.
Lễ hội sumo và tầm ảnh hưởng đến đời sống người dân
Đấu vật sumo không chỉ dừng lại ở phạm vi các giải đấu chuyên nghiệp mà còn là một phần không thể thiếu của các lễ hội truyền thống tại Nhật Bản. Những sự kiện này không chỉ tôn vinh các đấu sĩ sumo mà còn giúp người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ, hiểu và duy trì các giá trị văn hóa lâu đời.
Lễ hội sumo nổi bật tại Nhật Bản
- Lễ hội Honozumo tại đền Yasukuni (Tokyo):
Đây là một trong những lễ hội sumo nổi bật nhất, thường được tổ chức vào tháng 4 hằng năm tại đền Yasukuni. Các đấu sĩ sumo hàng đầu tham gia trình diễn những nghi thức sumo truyền thống như nghi lễ thanh lọc Dohyo và các trận đấu không mang tính cạnh tranh. Sự kiện này thu hút đông đảo người dân, kể cả những du khách quốc tế, tham gia để cầu nguyện cho sự bình an. - Sumo trẻ em tại lễ hội Nakizumo (泣き相撲):
Đây là lễ hội đặc biệt tổ chức ở nhiều địa phương, nổi bật tại đền Sensoji (Tokyo). Sumo trẻ em mang ý nghĩa độc đáo, với việc các em bé được đặt trên tay các đấu sĩ sumo chuyên nghiệp trong một cuộc thi xem em bé nào sẽ… khóc lớn hơn. Người Nhật tin rằng tiếng khóc của trẻ em sẽ xua đuổi tà ma và mang lại may mắn cho gia đình. - Lễ hội sumo trồng lúa (Inazuma Sumo):
Một lễ hội truyền thống được tổ chức để cầu mong vụ mùa bội thu. Trong sự kiện này, các trận đấu sumo được kết hợp cùng nghi thức cầu nguyện và trình diễn các điệu múa truyền thống. Đây là hình ảnh tiêu biểu cho sự gắn kết chặt chẽ giữa đấu vật sumo và nền nông nghiệp Nhật Bản.
Tầm ảnh hưởng sâu sắc đến đời sống người dân
Các lễ hội sumo không chỉ có vai trò gìn giữ và truyền tải giá trị văn hóa mà còn mang lại những ảnh hưởng tích cực đến xã hội hiện đại:
- Gắn kết cộng đồng:
Trong các lễ hội địa phương liên quan đến sumo, người dân từ mọi tầng lớp thường tụ họp, cùng tham gia vào các nghi thức và thưởng thức vẻ đẹp của sumo. Điều này tạo nên một tinh thần đoàn kết mạnh mẽ giữa các thế hệ. - Gợi cảm hứng cho thế hệ trẻ:
Các lễ hội sumo giúp trẻ em Nhật tiếp xúc với di sản văn hóa thông qua các hoạt động vui nhộn như “sumo trẻ em” hoặc các buổi huấn luyện trải nghiệm đấu sumo. Điều này không chỉ nuôi dưỡng tình yêu với văn hóa truyền thống mà còn khuyến khích lối sống mạnh mẽ, kỷ luật. - Thúc đẩy kinh tế địa phương:
Tại những khu vực tổ chức lễ hội sumo, các dịch vụ nhà hàng, khách sạn, vận tải đều được hưởng lợi từ lượng khách đến tham dự. Đây là một trong những yếu tố quan trọng giúp sumo Nhật Bản không chỉ mang giá trị văn hóa mà còn đóng góp lớn cho kinh tế.
Những yếu tố đặc biệt tạo nên sức hấp dẫn của đấu vật sumo
Trang phục và phụ kiện truyền thống đặc trưng
Trang phục và phụ kiện của các đấu sĩ là yếu tố không thể thiếu làm nên vẻ độc đáo cho đấu vật sumo. Mọi chi tiết trong trang phục đều mang ý nghĩa sâu sắc, không chỉ về văn hóa mà còn phản ánh đẳng cấp của các đấu sĩ.
Khố mawashi:
“Khố” mawashi là trang phục chính của mọi đấu sĩ sumo trong trận đấu. Đây là một dải vải dài từ 6 đến 9 mét, thường làm từ lụa, quấn chặt quanh thắt lưng và được nẹp cố định để đảm bảo thuận tiện trong quá trình thi đấu.
- Sự khác biệt về màu sắc:
Các đấu sĩ cấp thấp thường mặc mawashi màu đen, trong khi các đấu sĩ cấp cao (như sekitori) được phép sử dụng những màu tươi sáng như đỏ, xanh, vàng. Điều này tạo nên sự phân biệt rõ ràng giữa các đẳng cấp trong hệ thống. - Ý nghĩa biểu tượng:
Mawashi không chỉ là trang phục mà còn gắn với niềm tự hào dân tộc và tính biểu trưng của sumo. Một chiếc mawashi được may cẩn thận và thường rất đắt, phản ánh sự kính trọng dành cho môn thể thao này.
Tóc búi chonmage:
Một đặc trưng khác của đấu sĩ sumo là kiểu tóc búi độc đáo được gọi là chonmage. Kiểu tóc này gợi nhớ đến các samurai trong lịch sử Nhật Bản, nhấn mạnh mối liên hệ chặt chẽ giữa đấu vật sumo và các tầng lớp chiến binh cổ đại.
- Quy trình tạo kiểu:
Kiểu tóc chonmage đòi hỏi nghệ nhân chuyên nghiệp, thường là các “Tokoyama”, đảm trách việc buộc tóc cho toàn bộ đấu sĩ. Tóc của đấu sĩ được chải mượt bằng dầu truyền thống và tạo thành búi cầu kỳ. - Ý nghĩa văn hóa:
Tóc chonmage không chỉ là đặc điểm nhận diện mà còn là biểu tượng của danh dự, sự kính trọng trong làng sumo. Những đô vật giải nghệ thường thực hiện lễ cắt búi tóc chính thức gọi là danpatsu-shiki, như một cách tạm biệt sự nghiệp đấu sĩ.
Kỹ thuật thi đấu và chiến thuật riêng của các đấu sĩ
Trong các trận đấu sumo, không chỉ yếu tố thể lực mà cả kỹ thuật và chiến thuật cũng đóng vai trò quan trọng quyết định chiến thắng. Một đấu sĩ không chỉ cần sức mạnh mà còn phải tinh thông hơn 80 kỹ thuật chiến đấu (kimarite) được Hiệp hội Sumo Nhật Bản công nhận.
Các kỹ thuật nổi bật:
- Yorikiri (đẩy đối thủ ra ngoài):
Là kỹ thuật phổ biến nhất, trong đó đấu sĩ nắm lấy mawashi của đối thủ và đẩy họ khỏi sàn Dohyo. Đây là phương pháp tranh tài cần phối hợp chặt chẽ giữa sức mạnh và vị trí đứng vững. - Oshidashi (dùng tay đẩy):
Thay vì nắm vào trang phục, đấu sĩ sử dụng lực ở lòng bàn tay để đẩy mạnh trực diện vào ngực đối thủ, đưa họ ra ngoài ranh giới sàn đấu. - Uwatenage (ném qua vai):
Một kỹ thuật phức tạp, đấu sĩ nắm mawashi phía trên của đối thủ, sử dụng lực vặn để ném họ xuống đất. Đây là một trong những đòn chiến thuật đòi hỏi kỹ năng cao.
Tính chiến thuật trong thi đấu:
- Nghiên cứu đối thủ:
Trước mỗi trận đấu, các đấu sĩ thường nghiên cứu điểm mạnh, yếu của đối thủ như kỹ thuật sở trường, cách chuyển động… Từ đó họ xây dựng chiến thuật phù hợp, chẳng hạn đối thủ có lợi thế về trọng lượng sẽ bị áp dụng lối đánh nhanh, né đòn. - Đa dạng hóa kỹ thuật:
Đấu sĩ thành công thường là người sử dụng bộ kỹ năng rộng lớn thay vì chỉ phụ thuộc một vài kỹ thuật sở trường. Đa dạng hóa chiến thuật giúp họ đối phó với nhiều phong cách khác nhau của các đối thủ.
Sân đấu Dohyo có gì đặc biệt?
Sàn đấu Dohyo là một trong những yếu tố quan trọng làm nên sự khác biệt của môn đấu vật sumo, không chỉ là nơi diễn ra trận đấu mà còn mang ý nghĩa tượng trưng và văn hóa sâu sắc.
Đặc điểm thiết kế của Dohyo
- Kích thước và cấu trúc:
Sàn đấu Dohyo có hình vuông với chiều dài cạnh khoảng 4.55 mét và một vòng tròn thi đấu bên trong có đường kính khoảng 4.55 mét. Vòng thi đấu này được tạo thành từ các sợi dây rơm (tawara), được buộc chặt và gắn cố định xuống mặt đất. Trận đấu diễn ra bên trong vòng tròn này, và mọi phần cơ thể đấu sĩ chạm ra ngoài vòng hoặc chạm sàn ngoài ranh giới đều bị coi là thua. - Chất liệu:
Mặt sàn Dohyo được làm từ đất sét nén chắc, bề mặt được rải cát mịn. Điều này giúp tăng độ bám của chân đấu sĩ và tạo sự ổn định trong từng bước di chuyển. Rơm tawara không chỉ là ranh giới mà còn tạo thêm thử thách để đấu sĩ giữ thăng bằng khi thi đấu ở sát mép. - Vị trí thiêng liêng:
Ở trung tâm Dohyo có đặt một ô vuông nhỏ được gọi là shiobukuro, nơi cất giữ muối dùng trong nghi thức thanh tẩy. Đặc điểm này cho thấy mối quan hệ mật thiết giữa tín ngưỡng Shinto và sumo.
Ý nghĩa nghi lễ của Dohyo
- Thanh tẩy trước trận đấu:
Trước mỗi trận đấu sumo, nghi thức rải muối (Shubatsu) được thực hiện bởi các đấu sĩ nhằm thanh tẩy sàn đấu, loại bỏ mọi điều xui xẻo và mang lại sự thiêng liêng cho trận đấu. Đây không chỉ là một nghi thức, mà còn biểu hiện tinh thần thể thao trong sạch và cao thượng của các võ sĩ. - Nghi lễ dựng và tháo Dohyo:
Sàn đấu Dohyo chỉ được dựng lên trong thời gian diễn ra các giải đấu và sẽ bị tháo dỡ sau khi kết thúc. Nghi lễ này gọi là Dohyo Matsuri, với sự tham gia của các gyoji (trọng tài) và đại diện Hiệp hội Sumo Nhật Bản. Họ đọc lời cảm tạ và cầu nguyện cho những người đã thi đấu.
Sự tôn trọng và hình ảnh quốc hồn của người Nhật
Sàn Dohyo không chỉ là nơi diễn ra trận đấu, mà còn là biểu tượng tôn vinh truyền thống cổ xưa và tinh thần dân tộc. Khi bước lên Dohyo, các đấu sĩ buộc phải tuân thủ những giá trị như lòng kính trọng, sự chuyên tâm và thái độ chân chính với môn thể thao. Điều này không chỉ thể hiện ở cách họ cúi chào đối thủ, trọng tài, mà còn qua nghi thức cúi đầu cảm tạ trước khi bước xuống Dohyo.
Các cấp bậc trong hệ thống đấu sĩ Sumo
Sumo không chỉ là một môn thể thao thông thường, mà còn là một hệ thống thi đấu chuyên nghiệp có cấu trúc phân cấp chặt chẽ. Các đấu sĩ (Rikishi) phải không ngừng phấn đấu qua các cấp bậc để đạt được vinh quang, đặc biệt là danh hiệu Yokozuna – cấp bậc cao nhất trong làng sumo.
Nhóm cấp bậc từ thấp đến cao trong các đấu sĩ chuyên nghiệp
Hệ thống cấp bậc trong sumo được chia thành 6 bậc chính, mỗi bậc lại có vị trí cụ thể, dựa trên thành tích thi đấu của từng đấu sĩ:
- Jonokuchi (序ノ口):
Đây là cấp bậc thấp nhất trong sumo, dành cho các đấu sĩ mới tham gia đấu trường chuyên nghiệp. Các Rikishi ở cấp này thường là người trẻ tuổi hoặc mới bắt đầu sự nghiệp. - Jonidan (序二段):
Cấp bậc thứ hai, nơi các đấu sĩ vẫn đang trong quá trình học tập và tích lũy kinh nghiệm. Đây là bước đệm để các Rikishi chứng tỏ thực lực. - Sandanme (三段目):
Là bậc trung cấp, đấu sĩ ở cấp này phải có kỹ năng thi đấu tốt hơn hẳn so với 2 cấp thấp. Tuy nhiên, họ vẫn chưa đủ trình độ để bước vào hàng ngũ sumo chuyên nghiệp cao cấp. - Makushita (幕下):
Bắt đầu từ cấp Makushita, sumo chuyển sang giai đoạn chuyên nghiệp hơn. Các trận đấu ở cấp độ này thu hút lượng lớn khán giả, và các Rikishi phải có chiến thắng xuất sắc để vượt lên cấp tiếp theo. - Juryo (十両):
Đây là cấp bậc chuyên nghiệp cao cấp, thường được gọi là Sekitori. Từ cấp này, đấu sĩ nhận được lương chính thức và được hưởng nhiều đặc quyền, bao gồm cả việc sử dụng mawashi màu sắc rực rỡ. - Makuuchi (幕内):
Cấp cao nhất, bao gồm các Rikishi hàng đầu trong làng sumo. Makuuchi được chia thành 5 vị trí: Maegashira, Komusubi, Sekiwake, Ozeki, và Yokozuna (đẳng cấp cao nhất).- Yokozuna (横綱):
Đây là đẳng cấp ultimate, chỉ dành cho những đấu sĩ xuất sắc nhất với thành tích vượt trội. Yokozuna phải không chỉ mạnh mẽ về thể chất mà còn thể hiện phẩm chất kiên nhẫn, lòng khiêm tốn và sự mẫu mực trong mọi khía cạnh. Một trong những Yokozuna nổi tiếng là Hakuho Sho, người nắm giữ kỷ lục vô địch lớn nhất trong lịch sử Sumo.
- Yokozuna (横綱):
Cách các đấu sĩ thăng cấp trong sự nghiệp
Sự thăng cấp trong hệ thống sumo phụ thuộc hoàn toàn vào thành tích thi đấu tại các giải lớn, hay còn gọi là Basho. Các yếu tố quyết định bao gồm:
- Số trận thắng – thua:
Để thăng cấp, đấu sĩ thường cần nhiều hơn 8 trận thắng (kachi-koshi – “thắng tối ưu”) trong một Basho (giải đấu kéo dài 15 ngày). - Hiệu suất và kỹ thuật:
Những chiến thắng thuyết phục với kỹ thuật tốt, đặc biệt trước các đối thủ cấp cao hơn, giúp đấu sĩ đạt được đánh giá tích cực từ trọng tài và Hiệp hội Sumo Nhật Bản. - Tính ổn định:
Để đạt đẳng cấp cao hơn, đấu sĩ phải chứng minh sự ổn định về phong độ qua nhiều giải đấu, không chỉ dựa vào chiến thắng một lần.
Những gương mặt nổi bật trong làng sumo Nhật Bản
- Hakuho Sho:
Được xem là Yokozuna xuất sắc nhất trong lịch sử, với hơn 1.100 trận thắng và 45 chức vô địch. Hakuho không chỉ đại diện cho sức mạnh mà còn cho chiến thuật khéo léo và lòng quyết tâm. - Taiho Koki:
Một Yokozuna huyền thoại khác, người đã vô địch 32 lần trong sự nghiệp và trở thành biểu tượng của thời kỳ hậu chiến Nhật Bản. - Kisenosato Yutaka (Yokozuna người Nhật đầu tiên sau gần 2 thập kỷ):
Kisenosato là niềm tự hào của người Nhật với phong cách thi đấu mạnh mẽ và tinh thần không khuất phục, đem lại sự hồi sinh cho làng sumo nội địa khi các Yokozuna nước ngoài thống trị.
Đấu vật sumo có phải chỉ là môn thể thao?
Mặc dù đấu vật sumo thường được xem là một môn thể thao, nhưng với người Nhật Bản, nó mang ý nghĩa vượt xa một cuộc đấu về thể lực. Đó là sự kết hợp giữa tín ngưỡng, lễ nghi, văn hóa và bản sắc dân tộc. Các nghi lễ, phong tục và tín ngưỡng đan xen đã biến sumo Nhật Bản thành một phần quan trọng trong đời sống tinh thần của đất nước này.
Đấu vật Sumai thời xưa với ý nghĩa tôn giáo
Sumai, phiên bản cổ đại và tiền thân của đấu vật sumo ngày nay, xuất hiện từ hàng thế kỷ trước với mục đích phục vụ các nghi lễ tôn giáo Shinto – tín ngưỡng lâu đời có ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa Nhật Bản. Trong bối cảnh thời xưa, Sumai được tổ chức không phải để thi đấu, mà để làm hài lòng các vị thần (kami). Những ý nghĩa tôn giáo này bao gồm:
- Cúng tế thần linh:
Các trận đấu sumo được tổ chức để cầu mưa, mùa màng bội thu, hoặc để xua đuổi điềm xấu. Người cổ đại tin rằng trận đấu sumo là cuộc chiến tượng trưng giữa con người và thần linh, và chiến thắng của con người sẽ tượng trưng cho sự đồng ý và ban phước của các vị thần. - Bảo vệ quốc gia và hòa bình:
Người Nhật xưa thường xem những nghi lễ sumo là cách gọi các vị thần bảo vệ quê hương khỏi thiên tai và những điều đen tối. Vì lẽ đó, những ngôi đền lớn như đền Ise và Izumo thường là nơi diễn ra các nghi thức sumo.
Một ví dụ rõ ràng về vai trò tôn giáo của sumo là ở các nghi lễ Honozumo (Sumo cúng thần) ngày nay. Những trận đấu trong Honozumo chỉ mang tính nghi thức, không có người thắng hay thua, và hoàn toàn tập trung vào việc kính lễ thần linh.
Lễ nghi và phong tục xung quanh môn đấu sumo
Lễ nghi là một phần không thể thiếu làm nên sự độc đáo của đấu vật sumo. Không chỉ đơn thuần là thể thao, mọi chi tiết trong các trận đấu sumo, từ việc chuẩn bị đến thi đấu, đều chứa đựng những phong tục mang tính biểu tượng.
- Nghi thức chào hỏi và khai mạc:
Trước mỗi trận đấu, các đấu sĩ sẽ đứng đối diện nhau trên Dohyo để thực hiện nghi thức cúi chào. Hành động này không chỉ biểu thị sự tôn trọng mà còn thể hiện tinh thần “võ sĩ đạo” của Nhật Bản, nơi danh dự và kỷ luật được đặt lên hàng đầu. - Nghi thức Shikiri-ngyo (chuẩn bị thi đấu):
Trước khi trận đấu bắt đầu, các đấu sĩ thực hiện động tác “Shikiri”, tức là vào tư thế chuẩn bị, nhìn chằm chằm vào đối thủ với lòng quyết tâm. Đặc biệt, trong thời gian này:- Họ uống nước thiêng để “thanh lọc cơ thể”.
- Tung muối quanh Dohyo để xua đuổi tà khí và giữ trận đấu trong sạch, công bằng.
- Đây là một trong những nghi thức nổi tiếng nhất làm nên nét văn hóa tâm linh của sumo.
- Lễ trao giải đặc biệt:
Sau mỗi giải đấu lớn, các đấu sĩ sẽ nhận phần thưởng không chỉ là tiền mà còn là các biểu tượng thiêng liêng như cung tên, quạt gỗ, hoặc hiện vật tôn giáo. Đặc biệt, Yokozuna chiến thắng có thể tham dự một nghi thức múa truyền thống gọi là Dohyo-iri (múa nhập Dohyo), thể hiện lòng tôn kính đối với thần linh.
Đấu vật sumo dưới góc nhìn văn hóa đối với người nước ngoài
Qua nhiều thế kỷ, nhờ tính độc đáo về văn hóa kết hợp cùng thi đấu thể thao, đấu vật sumo đã thu hút sự quan tâm của rất nhiều người nước ngoài. Dưới góc nhìn của họ, sumo không chỉ là một môn thể thao mà còn là nghệ thuật, tín ngưỡng và nét đẹp văn hóa khó tìm thấy ở nơi nào khác.
Những giá trị văn hóa khiến sumo hấp dẫn:
- Mối liên kết với lịch sử ngàn năm của Nhật Bản:
Với cốt lõi mang đậm truyền thống văn hóa, sumo Nhật Bản giúp người nước ngoài hiểu sâu hơn về đời sống tâm linh và tư duy đặc biệt của người dân nơi đây. Qua sumo, họ thấy được sự kính trọng mà người Nhật dành cho tổ tiên, thần linh và thiên nhiên. - Hệ thống kỷ luật nghiêm khắc:
Người nước ngoài thường kinh ngạc trước sự kỷ luật và cống hiến của các đấu sĩ sumo: từ chế độ ăn uống đặc biệt của họ (với món chanko nabe giàu dinh dưỡng), tới thời gian dài rèn luyện không ngừng nghỉ. Những giá trị này không chỉ tạo nên các Rikishi mạnh mẽ mà còn phản ánh tinh thần bất khuất của người Nhật. - Cộng đồng quốc tế trong sumo:
Đặc biệt, trong làng sumo hiện đại, sự xuất hiện của các đấu sĩ nước ngoài từ Mông Cổ, Mỹ, Châu Âu,… đã góp phần đưa môn thể thao này lan tỏa khắp thế giới. Điển hình là Hakuho Sho (người Mông Cổ) hay Akebono (người Hawaii), những huyền thoại với tấm lòng kính trọng và sự gìn giữ truyền thống đã phá bỏ ranh giới văn hóa, đưa sumo trở thành cầu nối giữa Nhật Bản và thế giới.
Giới thiệu sumo vào văn hóa nước ngoài:
Ngày nay, đấu vật sumo không chỉ được tổ chức tại Nhật mà còn xuất hiện ở các quốc gia khác như Mỹ, Anh, và đặc biệt là các giải sumo nghiệp dư tại Châu Âu. Điều này một lần nữa khẳng định sức hấp dẫn vượt thời gian và không gian của môn thể thao này.
Sự liên hệ giữa phát triển sumo và nền văn hóa Nhật Bản hiện đại
Sumo Nhật Bản và tác động đến nghệ thuật, văn học
Đấu vật sumo không chỉ tồn tại trong cuộc sống hàng ngày mà còn có ảnh hưởng mạnh mẽ tới các lĩnh vực nghệ thuật và văn học tại Nhật Bản qua nhiều thế kỷ.
- Tranh Ukiyo-e:
Vào thời kỳ Edo, hình ảnh các trận đấu sumo, các Yokozuna hay những khoảnh khắc ấn tượng trong những giải đấu được đưa vào tranh khắc gỗ Ukiyo-e nổi tiếng. Những họa sĩ lừng danh như Katsushika Hokusai hay Utagawa Kuniyoshi đã biến hình ảnh sumo thành một phần di sản nghệ thuật trường tồn. - Thơ và truyện dân gian:
Sumo xuất hiện trong các bài thơ cổ, truyện dân gian, thậm chí cả các bài hát truyền thống, nơi các đấu sĩ sumo được ca ngợi như những anh hùng. Điều này phản ánh niềm tự hào của người Nhật đối với môn thể thao quốc hồn này.
Sumo trong văn hóa đại chúng: manga, phim ảnh
Sumo còn có sức ảnh hưởng lớn trong văn hóa đại chúng Nhật Bản và quốc tế:
- Manga và anime:
Những bộ manga nổi tiếng như Hinomaru Zumou hoặc Abarenbo Rikishi!! đã đưa hình ảnh các đấu sĩ sumo đến gần hơn với thế hệ trẻ. Qua những câu chuyện đầy cảm xúc, kỹ thuật và ý nghĩa lịch sử của sumo đã được lồng ghép một cách tài tình. - Phim ảnh:
Các bộ phim hoặc chương trình truyền hình, như The Wrestlers hay Sumo Do, Sumo Don’t, đã miêu tả cuộc sống khắc nghiệt và tinh thần vươn lên của các Rikishi, truyền cảm hứng cho khán giả không chỉ Nhật Bản mà trên toàn thế giới.
Mối quan hệ giữa sumo và các sự kiện du lịch Nhật Bản
Đấu vật sumo không chỉ là môn thể thao truyền thống mà còn là một yếu tố quan trọng trong việc thúc đẩy du lịch Nhật Bản. Các sự kiện và giải đấu sumo hằng năm thu hút hàng triệu du khách trong và ngoài nước, đưa văn hóa Nhật Bản đến gần hơn với thế giới.
Những giải đấu sumo nổi bật tại Nhật Bản
Ở Nhật Bản, hàng năm có 6 giải đấu sumo lớn (Honbasho), diễn ra lần lượt tại các thành phố lớn như Tokyo, Osaka, Nagoya, và Fukuoka. Đây là cơ hội để du khách quốc tế không chỉ được tận mắt chiêm ngưỡng các trận đấu sôi động mà còn trải nghiệm nền văn hóa sâu sắc gắn liền với môn thể thao này:
- Tokyo Basho (Ryogoku Kokugikan – Tokyo):
- Tokyo là trung tâm của 3 giải đấu lớn nhất trong năm, vào tháng 1, tháng 5, và tháng 9. Sàn đấu Ryogoku Kokugikan không chỉ là nơi tổ chức giải mà còn có bảo tàng Sumo để du khách tìm hiểu về lịch sử và văn hóa liên quan đến môn thể thao này.
- Nagoya Basho (Nagoya):
- Diễn ra vào tháng 7 tại thành phố Nagoya, giải đấu này thu hút hàng ngàn du khách nhờ sự giao thoa giữa trận đấu chuyên nghiệp và những hoạt động lễ hội truyền thống.
- Fukuoka Basho (Fukuoka):
- Tháng 11 hàng năm, du khách đến Fukuoka có thể thưởng thức không khí náo nhiệt tại giải đấu cuối cùng trong năm, cùng với sự hiếu khách của người dân địa phương.
Trải nghiệm tại các nhà thi đấu sumo
Bên cạnh việc xem các trận đấu trực tiếp, du khách còn có thể tận hưởng các hoạt động khác liên quan đến sumo Nhật Bản:
- Tham quan bảo tàng Sumo tại Ryogoku Kokugikan, nơi lưu trữ nhiều hiện vật quan trọng như khố mawashi, tranh Ukiyo-e và các kỷ vật của các Yokozuna huyền thoại.
- Thưởng thức món chanko nabe, món lẩu đặc biệt của các đấu sĩ sumo, tại những nhà hàng do chính các Rikishi giải nghệ mở. Đây là cách phổ biến để sống như một đô vật sumo trong một ngày.
- Tham quan các beya (lò đào tạo sumo): Du khách có thể quan sát cách các đấu sĩ luyện tập, từ những buổi tập nghiêm ngặt đến các nghi thức truyền thống.
Ảnh hưởng tới du lịch quốc tế
Du lịch liên quan đến đấu vật sumo không chỉ dừng lại trong nước mà còn có vai trò lớn trong việc quảng bá hình ảnh Nhật Bản ra toàn cầu. Các giải đấu hoặc màn trình diễn sumo được tổ chức tại các nước như Mỹ, Úc, và nhiều nơi khác đã giúp tăng sức hấp dẫn cho văn hóa Nhật, đồng thời kích thích du khách quốc tế tìm đến Nhật Bản để trải nghiệm những giá trị gốc của môn thể thao này.
Các giải đấu đấu vật sumo trên thế giới
Những giải đấu lớn nhất tại Nhật Bản
Như đã nhắc đến, Nhật Bản tổ chức 6 giải Honbasho hằng năm – đây là các giải đấu đỉnh cao, mang tính chuyên môn và tinh thần thiêng liêng nhất của các Rikishi. Tuy nhiên, bên ngoài các giải Honbasho chính thức, còn có:
- Các giải biểu diễn (Jungyo):
Những giải đấu có tính biểu diễn, được tổ chức ở nhiều địa điểm khắp Nhật Bản, nhằm đưa đấu vật sumo đến gần hơn với người dân ở các vùng tỉnh lẻ. Ngoài ra, đây cũng là cách để các đấu sĩ thể hiện sự tôn trọng và kết nối với cộng đồng. - Honozumo (Cúng thần):
Giải đấu mang tính nghi lễ, không cạnh tranh, thường diễn ra tại các đền lớn như Yasukuni hay Ise. Các trận đấu ở đây mang ý nghĩa tôn vinh và tri ân thần linh nhiều hơn là phô diễn kỹ thuật.
Đấu vật sumo ngoài Nhật Bản – xu hướng lan tỏa quốc tế
Dù sumo Nhật Bản gắn bó chặt chẽ với văn hóa địa phương, môn thể thao này đã có một bước tiến lớn khi vươn ra ngoài biên giới, trở thành một biểu tượng văn hóa toàn cầu:
- Các giải Sumo nghiệp dư Quốc tế:
Nhật Bản là nước tổ chức cuộc thi Sumo Thế giới (World Sumo Championships) dành cho các Rikishi nghiệp dư trên toàn cầu. Đây là sân chơi giúp môn thể thao này tìm kiếm tài năng đến từ các quốc gia như Hoa Kỳ, Nga, Mông Cổ, Ba Lan… - Sumo trong cộng đồng phương Tây:
Ở các quốc gia như Mỹ và Châu Âu, các giải đấu nhỏ dành cho người nghiệp dư ngày càng phổ biến, giúp lan tỏa thông điệp về giá trị văn hóa, tính cộng đồng và sức mạnh thể thao vốn có của sumo Nhật Bản.
Các đấu sĩ nước ngoài nổi tiếng trong làng sumo
Một khía cạnh đáng chú ý trong quá trình toàn cầu hóa đấu vật sumo là sự xuất hiện và thành công vang dội của các Rikishi nước ngoài. Dưới đây là một số gương mặt tiêu biểu:
- Akebono Taro (Hawaii, Mỹ):
Là đấu sĩ nước ngoài đầu tiên đạt được danh hiệu Yokozuna, Akebono đã để lại dấu ấn lớn trong lịch sử sumo. Với chiều cao và thể hình vượt trội (cao 2m3, nặng hơn 230kg), ông đã mang đến một phong cách thi đấu mạnh mẽ và nỗ lực không ngừng. - Hakuho Sho (Mông Cổ):
Hakuho hiện được biết đến là Yokozuna thành công nhất với kỷ lục chưa ai sánh kịp: 45 chức vô địch và hơn 1.100 trận thắng trong sự nghiệp. Sự cống hiến của Hakuho không chỉ nâng cao chất lượng thi đấu mà còn giúp sumo Nhật Bản vươn xa trên bản đồ quốc tế. - Kotooshu Katsunori (Bulgaria):
Là đấu sĩ châu Âu đầu tiên được thăng hạng Ozeki, Kotooshu đã giúp tăng sự quan tâm của người phương Tây đối với sumo. Anh trở thành biểu tượng của sự giao thoa văn hóa và thể thao toàn cầu.
Các lưu ý khi tham dự lễ hội đấu vật sumo Nhật Bản
Những quy tắc cần biết khi tham dự các trận đấu
- Giữ trật tự và không làm phiền trận đấu:
Trận đấu sumo là sự kiện vừa mang tính thể thao, vừa mang tính nghi thức truyền thống. Hãy giữ im lặng khi trận đấu diễn ra để không làm ảnh hưởng đến không khí căng thẳng và tập trung của các đấu sĩ. Chỉ nên cổ vũ sau khi trận đấu kết thúc. - Không sử dụng đèn flash khi chụp ảnh:
Việc bật đèn flash khi chụp ảnh có thể làm xao nhãng hoặc gây khó chịu cho các đấu sĩ và khán giả xung quanh. Nên sử dụng chế độ chụp im lặng và kính trọng không gian thiêng liêng của sàn đấu Dohyo. - Trang phục phù hợp:
Một số giải đấu hoặc nghi thức tại đền thờ yêu cầu người tham dự mặc trang phục lịch sự, kín đáo. Điều này thể hiện sự tôn trọng đối với truyền thống và các giá trị linh thiêng của sumo. - Không rời khỏi chỗ ngồi giữa trận đấu:
Trong các nhà thi đấu lớn như Ryogoku Kokugikan, việc đi lại giữa các hàng ghế trong trận đấu thường bị hạn chế để đảm bảo sự tập trung cho cả khán giả và đấu sĩ. - Tham gia nghi thức nếu được mời:
Trong một số lễ hội, khán giả có thể được khuyến khích tham gia nghi thức như rải muối hoặc thực hiện động tác shiko (dậm chân). Hãy tự tin tham gia để hiểu thêm về nghi lễ sumo và hòa nhập vào không khí văn hóa.
Cách mua vé và tham quan nhà thi đấu sumo lớn tại Nhật
- Mua vé sớm:
Vé cho các giải đấu lớn (Honbasho) thường bán rất nhanh, đặc biệt là tại Tokyo, do đó hãy đặt mua trước từ 1-2 tháng trên các trang web chính thức như của Hiệp hội Sumo Nhật Bản (Japan Sumo Association) hoặc qua các đại lý du lịch. - Chọn loại chỗ ngồi phù hợp:
- Ghế truyền thống (tatami) gần sàn đấu mang đến trải nghiệm chân thực nhất nhưng thường đắt và cần đặt sớm.
- Ghế tiêu chuẩn (chair seating) tiện lợi hơn, phù hợp nếu bạn đi gia đình hoặc muốn tiết kiệm chi phí.
- Trải nghiệm bảo tàng Sumo tại Ryogoku Kokugikan (Tokyo):
Đây là địa điểm nổi tiếng nhất để khám phá sumo. Ngoài các trận đấu chính, bạn có thể tham quan bảo tàng, nơi lưu giữ lịch sử và hiện vật độc đáo về môn thể thao này. - Lịch trình các giải đấu trong năm:
Năm giải Honbasho lớn còn lại diễn ra tại Osaka (tháng 3), Nagoya (tháng 7), và Fukuoka (tháng 11). Tận dụng cơ hội để kết hợp tham quan các giải đấu với du lịch tại những thành phố lớn này.
Tips để tận hưởng không khí lễ hội sumo một cách trọn vẹn
- Thưởng thức món Chanko Nabe:
Đây là món lẩu truyền thống của các đô vật sumo, thường được phục vụ tại các nhà hàng gần nhà thi đấu hoặc do chính những đấu sĩ giải nghệ mở. Nó không chỉ ngon mà còn phản ánh lối sống mạnh mẽ và kỷ luật của các Rikishi. - Giao lưu với các đấu sĩ:
Trong các lễ hội hoặc sự kiện biểu diễn (Jungyo), khán giả sẽ có cơ hội giao lưu, chụp ảnh và thậm chí thử trải nghiệm đấu sumo cùng các võ sĩ. - Mua đồ lưu niệm:
Các nhà thi đấu như Ryogoku Kokugikan thường bán nhiều sản phẩm độc đáo như tranh Ukiyo-e của các Yokozuna nổi tiếng, mô hình Dohyo, hoặc mawashi thu nhỏ. Đây là cách tuyệt vời để ghi lại kỷ niệm. - Hòa mình vào không khí lễ hội:
Các giải biểu diễn thường đi kèm các hoạt động như múa truyền thống, triển lãm văn hóa hoặc các nghi lễ đặc sắc. Đây là cơ hội không nên bỏ lỡ để cảm nhận sự hòa quyện giữa sumo và tín ngưỡng Shinto.
Các câu hỏi thường gặp về đấu vật sumo
Tại sao sumo chỉ dành cho nam giới?
Sumo truyền thống có mối liên kết chặt chẽ với tín ngưỡng Shinto, nơi các giá trị linh thiêng cấm phụ nữ bước lên sàn đấu Dohyo. Lý do bắt nguồn từ văn hóa Nhật Bản cổ xưa, trong đó phụ nữ thường được coi là “không tinh khiết” trong các nghi thức tôn giáo. Tuy nhiên, trên thế giới, các giải sumo nữ đã được tổ chức, dù không chính thức, và đang dần được công nhận.
Cân nặng của các đấu sĩ sumo thường là bao nhiêu?
Trọng lượng trung bình của các đấu sĩ sumo chuyên nghiệp thường dao động từ 120 kg đến 200 kg.
Tuy nhiên, cân nặng không phải yếu tố duy nhất quyết định sức mạnh. Một số đấu sĩ nhẹ cân hơn nhưng sở hữu kỹ thuật vượt trội có thể đánh bại đấu sĩ nặng ký nhờ sự nhanh nhẹn và khéo léo.
Đấu sĩ sumo kiếm tiền như thế nào?
Các đấu sĩ sumo chuyên nghiệp (đặc biệt từ mức Juryo trở lên) được nhận lương hàng tháng từ Hiệp hội Sumo Nhật Bản. Thu nhập của họ phụ thuộc vào cấp bậc:
- Sekitori (Juryo và Makuuchi): 1,036,000 yên – 3,000,000 yên mỗi tháng (tương đương khoảng 7,000 – 20,000 USD).
- Cấp thấp (Jonokuchi – Makushita): Không có lương cố định, mà chỉ nhận trợ cấp từ các giải đấu hoặc tiền thưởng nhỏ.
Ngoài lương chính, các Rikishi còn có thể nhận tiền thưởng từ các nhà tài trợ (kensho) hoặc các khoản thu nhập qua biểu diễn và sự kiện quảng bá.
Có những hạn chế nào đối với đấu sĩ sumo trong đời sống thường ngày?
Các đấu sĩ sumo tuân thủ một lối sống nghiêm ngặt phù hợp với truyền thống và kỷ luật của môn thể thao. Một số hạn chế đáng chú ý bao gồm:
- Không được tự do lựa chọn trang phục:
Các Rikishi không được mặc quần áo hiện đại khi ra ngoài mà phải mặc yukata (áo truyền thống Nhật Bản) và đi guốc gỗ. - Không được để kiểu tóc tùy ý:
Tóc của họ luôn phải búi thành kiểu chonmage, giống như samurai thời xưa. Đấu sĩ chỉ được cắt tóc trong lễ giải nghệ trang trọng (danpatsu-shiki). - Lối sống tập trung tại các lò đào tạo (beya):
Các đô vật phải tuân thủ giờ giấc, chế độ ăn uống nghiêm ngặt và thường sống trong môi trường chung cùng các Rikishi đồng cấp. Đô vật cấp thấp phải đảm nhiệm việc dọn dẹp và phục vụ các đàn anh.
Làm thế nào để trở thành một đô vật sumo chuyên nghiệp?
Để gia nhập làng sumo chuyên nghiệp, một đấu sĩ cần phải đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt:
- Điều kiện tuyển chọn:
- Tuổi từ 15 đến 23.
- Cao tối thiểu 167 cm, nặng ít nhất 67 kg.
- Phải vượt qua bài kiểm tra thể chất do Hiệp hội Sumo Nhật Bản tổ chức.
- Đào tạo tại các lò sumo (beya):
Sau khi được nhận, các võ sĩ phải trải qua quá trình huấn luyện khắc nghiệt tại các lò đào tạo. Đây là nơi họ học kỹ thuật, lễ nghi và lối sống của một Rikishi. - Thăng cấp qua thành tích:
Đấu sĩ bắt đầu từ cấp độ thấp nhất (Jonokuchi) và tiến dần lên qua các cấp bậc nhờ thành tích tại các giải đấu lớn. Chỉ những người xuất sắc nhất mới có thể đạt danh hiệu Yokozuna.
Đấu vật sumo, vượt qua khuôn khổ của một môn thể thao, là một phần không thể thiếu trong bức tranh văn hóa Nhật Bản. Từ lịch sử lâu đời, tính nghi lễ thiêng liêng đến sự phát triển mang tầm quốc tế, sumo đã khẳng định vị thế không chỉ trong lòng người Nhật mà còn trong văn hóa thế giới.
Những giá trị mà môn thể thao này thể hiện – sự kính trọng, kỷ luật, lòng trung thành và tinh thần bất khuất – là bài học quý giá cho bất kỳ ai, bất kỳ nền văn hóa nào. Nếu có dịp đến Nhật Bản, hãy dành thời gian để chiêm ngưỡng một trận đấu sumo và cảm nhận trọn vẹn tinh hoa của môn nghệ thuật cổ xưa, nơi sức mạnh và tâm linh hòa quyện thành một.
Hãy khám phá đấu vật sumo – tinh hoa truyền thống và văn hóa của xứ sở Mặt Trời Mọc!
👉 Thông tin liên hệ:
- Công ty: Tokuteigino
- Website: https://tokuteigino.edu.vn/
- Email: tokuteigino1992@gmail.com
- Hotline: 096 1982 804
