Quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản là chủ đề được rất nhiều người quan tâm, đặc biệt là những người muốn làm việc tại đất nước này hoặc đang chuẩn bị sang Nhật làm việc. Nhật Bản vốn được biết đến với hệ thống phúc lợi lao động tiến bộ, chặt chẽ và bảo đảm quyền lợi cá nhân. Trong bài viết này, bạn sẽ có cái nhìn chi tiết về quyền lợi mà người lao động được hưởng tại Nhật, từ bảo hiểm xã hội, thời gian nghỉ dưỡng, chế độ lương thưởng cho đến vấn đề bảo vệ người lao động ngoại quốc. Đặc biệt, với thế mạnh và dịch vụ hỗ trợ của công ty TokuteiGino, bài viết sẽ mang đến cho bạn những giải thích dễ hiểu và thông tin hữu ích để chuẩn bị hành trang tốt nhất cho hành trình lao động tại Nhật.
Tổng quan về quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản
Là một trong những quốc gia phát triển nhất châu Á, Nhật Bản từ lâu đã xây dựng được một hệ thống bảo vệ quyền lợi người lao động vô cùng chặt chẽ và nhân văn. Dù bạn là công dân Nhật hay là lao động ngoại quốc, một khi làm việc hợp pháp tại Nhật thì hệ thống phúc lợi của họ đều đặt bạn trong vòng bảo vệ công bằng và minh bạch. Từ các điều luật nghiêm ngặt về giờ làm việc, chế độ nghỉ ngơi bắt buộc, cho tới bảo hiểm, hưu trí, chăm sóc y tế và các quy chế lương thưởng, tất cả đều được luật hóa rõ ràng và có tính ràng buộc cao.
Sự uy tín trong hệ thống lao động tại Nhật Bản
Hệ thống lao động Nhật Bản nổi tiếng với tính tổ chức cao, chú trọng bảo vệ toàn diện cho người lao động. Theo số liệu từ Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản (Ministry of Health, Labour and Welfare – MHLW) năm 2024, gần 80% người lao động tại Nhật hài lòng với các phúc lợi và chế độ làm việc hiện hành. Mức độ uy tín này bắt nguồn từ sự kiện cải cách lớn trong chính sách lao động từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai, với sự tham gia tích cực của các nghiệp đoàn (Union Federation) và chính phủ Nhật.
Họ không chỉ đơn thuần cung cấp công việc – mà còn là một hệ sinh thái bảo vệ người lao động từ thể chất đến tinh thần. Cụ thể:
- Luật Tiêu chuẩn Lao động Nhật Bản (Roudou Kijun Hou) đặt ra những quy chuẩn bắt buộc về giờ làm tối đa, thời gian nghỉ phép, lương cơ sở…
- Các doanh nghiệp chịu trách nhiệm báo cáo và đảm bảo đầy đủ các loại bảo hiểm cho người lao động, kể cả nhân sự tạm thời hoặc làm bán thời gian từ 20h/tuần trở lên.
- Trong năm 2023, Nhật Bản cũng siết chặt các quy định về lao động ngoại quốc để ngăn chặn tình trạng lạm dụng hoặc bóc lột, đặc biệt với lao động kỹ năng đặc định (Tokutei Gino).
Vì sao bạn cần nắm rõ quyền lợi lao động khi làm việc tại Nhật
Việc nắm vững quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản không chỉ giúp bạn an tâm khi bước chân vào xứ sở hoa anh đào, mà còn là “tấm khiên” bảo vệ bạn khỏi các vi phạm và rủi ro pháp lý. Rất nhiều trường hợp người lao động, đặc biệt là lao động ngoại quốc, bị mất quyền lợi chỉ vì không rõ quy trình pháp lý hoặc bị lừa ký vào các hợp đồng bất lợi.
Theo thống kê của Tổ chức Hỗ trợ Người Lao Động Ngoại Quốc (JETRO) năm 2024, có tới 21% người lao động ngoại quốc tại Nhật thiếu thông tin đầy đủ về quyền lao động. Hậu quả là:
- Không được hưởng bảo hiểm đúng luật
- Làm việc quá số giờ quy định
- Không nhận được lương thêm giờ hoặc các khoản thưởng định kỳ
Do đó, việc tìm hiểu, tiếp cận thông tin từ những nguồn uy tín như Bộ Lao động Nhật Bản, các tổ chức hỗ trợ lao động hoặc các công ty tư vấn như TokuteiGino là bước đi bắt buộc. Người lao động được quyền yêu cầu phiên dịch, luật sư hoặc đại diện công đoàn trong mọi bước làm việc với chính quyền hay doanh nghiệp tại Nhật.
TokuteiGino và hành trình nâng cao nhận thức về quyền lợi lao động
TokuteiGino là một trong những công ty tiên phong tại Việt Nam trong việc hỗ trợ lao động kỹ năng đặc định sang làm việc tại Nhật Bản với đầy đủ giấy tờ pháp lý và đào tạo kỹ năng. Không đơn thuần chỉ là công ty dịch vụ, TokuteiGino còn tổ chức các buổi đào tạo chuyên sâu về luật lao động, chế độ phúc lợi, quản lý hợp đồng và hướng dẫn cách ứng xử tại nơi làm việc ở Nhật.
Hiện nay, công ty TokuteiGino đã hỗ trợ hơn 3.000 người lao động Việt Nam tiếp cận thị trường lao động Nhật với quy trình minh bạch – pháp lý đảm bảo – quyền lợi rõ ràng. Một số thành tích đáng ghi nhận gồm:
- Hơn 98% người lao động của TokuteiGino được đảm bảo đầy đủ các loại bảo hiểm và hưởng lương đúng luật.
- 100% lao động được hướng dẫn kỹ lưỡng về hợp đồng lao động, an toàn lao động và quy định nơi làm việc.
- Thiết lập hệ thống hỗ trợ tại Nhật, bao gồm phiên dịch viên, đại diện pháp lý, và trợ giúp khẩn cấp 24/7.
Sự đồng hành từ TokuteiGino không chỉ là “bước đệm” mở đường sang Nhật, mà còn là “lá chắn” vững chắc giúp bạn vững bước giữa một môi trường lao động đầy yêu cầu nhưng cũng công bằng và tiến bộ.
Chế độ bảo hiểm xã hội cho người lao động tại Nhật Bản
Hệ thống bảo hiểm xã hội tại Nhật Bản là một trong những trụ cột đảm bảo phúc lợi lao động tại Nhật, góp phần duy trì sự ổn định xã hội, tạo điều kiện sống và làm việc tốt hơn cho người lao động. Khi làm việc hợp pháp tại Nhật Bản, bất kể là người Nhật hay người nước ngoài, bạn đều buộc phải tham gia các chế độ bảo hiểm theo quy định của pháp luật. Đây không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi thiết yếu.
Từ bảo hiểm y tế, hưu trí, bảo hiểm thất nghiệp cho đến bảo hiểm tai nạn lao động, tất cả đều có vai trò quan trọng và sự tham gia đầy đủ sẽ giúp người lao động an tâm khi gặp biến cố về sức khỏe, tài chính hoặc trong giai đoạn nghỉ hưu.
Bảo hiểm y tế tại Nhật – Quyền lợi chăm sóc sức khỏe cho người lao động
Người lao động tại Nhật Bản được tham gia hệ thống bảo hiểm y tế quốc dân (Kokumin Kenkō Hoken) hoặc bảo hiểm y tế doanh nghiệp (Kenko Hoken), tùy theo hình thức việc làm. Cả hai loại bảo hiểm này đều giúp giảm nhẹ chi phí khám chữa bệnh, thuốc men và các dịch vụ y tế khác, đảm bảo người lao động được chăm sóc sức khỏe đầy đủ.
⟶ Theo quy định năm 2024 của Bộ Y tế, chi phí khám chữa bệnh cho người tham gia bảo hiểm chỉ ở mức 30% tổng chi phí. Phần còn lại do quỹ bảo hiểm chi trả.
⟶ Trong trường hợp tai nạn lao động hoặc bệnh nghề nghiệp, người lao động được hưởng toàn bộ chi phí y tế do bảo hiểm chịu trách nhiệm.
⟶ Người lao động có thể lựa chọn nơi khám chữa bệnh theo nguyện vọng trong danh sách các cơ sở được chấp nhận bảo hiểm.
⟶ Ngoài ra, còn có chính sách hoàn tiền cho những trường hợp sử dụng dịch vụ y tế ngoài khung thời gian cấp cứu trong các tình huống đặc biệt.
Bảo hiểm y tế tại Nhật không chỉ mang tính hỗ trợ tài chính mà còn góp phần tạo ra một môi trường làm việc an toàn và bền vững, là một phần quan trọng tạo nên hệ thống quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản.
Bảo hiểm hưu trí tại Nhật – Tương lai được bảo đảm
Tất cả người lao động từ 20 tuổi trở lên tại Nhật và có thời gian làm việc trên 5 năm đều phải tham gia hệ thống bảo hiểm hưu trí, gọi là Nenkin (年金). Hệ thống này chia thành hai dạng:
⟶ Bảo hiểm hưu trí cơ bản (Kokumin Nenkin): áp dụng với lao động tự do, không có hợp đồng chính thức với doanh nghiệp.
⟶ Bảo hiểm hưu trí phúc lợi (Kōsei Nenkin): áp dụng với các lao động làm việc chính quy tại các doanh nghiệp, có đóng góp từ cả người lao động và chủ sử dụng lao động.
Người lao động nước ngoài làm việc tại Nhật có thể tham gia Nenkin tối thiểu 10 năm để được nhận lương hưu sau 60 tuổi. Tuy nhiên, nếu kết thúc thời gian lao động trước 10 năm, họ có quyền xin hoàn lại tiền Nenkin trong vòng 2 năm kể từ ngày rời Nhật. Đây được gọi là “lump-sum withdrawal payment”.
⟶ Năm 2024, khoản hoàn tiền Nenkin trung bình dành cho người đã làm việc tại Nhật từ 3 năm trở lên rơi vào khoảng 400.000 – 600.000 yen (theo Sở Thuế Quốc gia Nhật Bản).
Việc hiểu rõ quyền lợi liên quan đến hưu trí sẽ giúp bạn hoạch định tài chính dài hạn và đảm bảo quyền lợi tối đa ngay cả sau khi rời khỏi Nhật Bản.
Bảo hiểm thất nghiệp và ý nghĩa trong thời kỳ khó khăn
Khi mất việc, người lao động tại Nhật có thể nộp đơn xin hưởng trợ cấp thất nghiệp từ Quỹ Bảo hiểm Việc làm (Koyou Hoken). Đây là quyền lợi thuộc bộ khung bảo hiểm lao động Nhật Bản, hỗ trợ tài chính và tìm kiếm việc mới.
⟶ Điều kiện để hưởng bảo hiểm thất nghiệp: đã làm việc ít nhất 6 tháng trong vòng 1 năm với thời gian làm việc tối thiểu 20 giờ/tuần.
⟶ Thời gian nhận trợ cấp thất nghiệp từ 90 đến 330 ngày, tùy thuộc vào độ tuổi, thời gian làm việc và lý do nghỉ việc.
⟶ Mức hưởng tương đương 50-80% mức lương trung bình 6 tháng gần nhất.
⟶ Trong thời gian hưởng trợ cấp, lao động được hỗ trợ học nghề, chuyển đổi ngành nghề, tư vấn việc làm từ Hello Work – hệ thống cơ quan nhà nước chuyên hỗ trợ lao động.
Nhờ có bảo hiểm thất nghiệp, người lao động có thể giảm thiểu rủi ro trong giai đoạn chuyển tiếp việc làm, tránh được khủng hoảng tài chính và tăng cơ hội giữ vững đời sống ổn định tại Nhật.
Chế độ lương thưởng và nghỉ phép của người lao động tại Nhật
Một trong những yếu tố thu hút hàng ngàn người Việt Nam đến Nhật Bản làm việc chính là chính sách lương thưởng rõ ràng, minh bạch, gắn liền với năng suất lao động và hiệu suất doanh nghiệp. Bên cạnh đó, hệ thống nghỉ phép, nghỉ lễ tại Nhật Bản cũng được luật hóa nghiêm ngặt nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống và tinh thần cho người lao động.
Chính sách về mức lương khởi điểm tại Nhật
Theo thống kê mới nhất của Bộ Lao động Nhật Bản năm 2024, mức lương tối thiểu theo giờ tại Nhật Bản trung bình là 1.004 yen, tăng khoảng 4% so với năm 2023. Cụ thể:
⟶ Tokyo: 1.113 yen/giờ
⟶ Osaka: 1.064 yen/giờ
⟶ Aichi: 1.027 yen/giờ
⟶ Hokkaido: 960 yen/giờ
Đối với lao động kỹ năng đặc định (Tokutei Gino), mức lương không được thấp hơn lương của người Nhật làm cùng vị trí. Điều này giúp đảm bảo quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản luôn công bằng, không phân biệt chủng tộc hay quốc tịch.
Các khoản phụ cấp thường đi kèm lương bao gồm:
- Phụ cấp làm ca đêm (125% lương cơ bản)
- Phụ cấp làm thêm giờ (lên đến 150% lương)
- Thưởng cuối năm (thường từ 1 – 4 tháng lương tùy doanh nghiệp)
- Phụ cấp nhà ở, đi lại ở mức cố định từ 10.000 – 30.000 yen/tháng
Thời gian nghỉ phép và chế độ nghỉ lễ
Luật Lao động Nhật Bản quy định rõ ràng về kỳ nghỉ phép có lương (Yūkyū Kyūka) tối thiểu hàng năm cho người lao động. Cụ thể:
⟶ Sau 6 tháng làm việc, người lao động có quyền nghỉ 10 ngày phép có lương
⟶ Sau 6.5 năm làm việc liên tục, số ngày nghỉ phép tăng lên thành 20 ngày/năm
⟶ Các ngày lễ quốc gia như Tết dương lịch, Tuần lễ vàng (Golden Week), Obon… là ngày nghỉ có lương theo luật định.
⟶ Có thể cộng gộp ngày nghỉ nếu được sự đồng ý của chủ doanh nghiệp.
Việc nghỉ phép là quyền lợi bắt buộc, doanh nghiệp không được từ chối trừ những lý do ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh. Người lao động có thể yêu cầu nghỉ phép không cần lý do cụ thể, miễn là báo trước theo quy định. Đây là một phần trong hệ thống phúc lợi lao động tại Nhật giúp cải thiện đời sống và sức khỏe tinh thần của người làm việc.
Các khoản thưởng định kỳ trong năm
Ở Nhật Bản, các khoản thưởng được coi là một phần quan trọng trong chính sách đãi ngộ và đóng vai trò thúc đẩy hiệu quả công việc. Không chỉ người lao động người Nhật mà lao động nước ngoài làm việc hợp pháp cũng được hưởng quyền lợi này. Đây là một yếu tố quan trọng trong việc đánh giá sự minh bạch và công bằng trong hệ thống quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản.
■ Thưởng mùa hè (Natsu Bonus) và thưởng cuối năm (Fuyu Bonus):
Hầu hết các công ty Nhật đều chi trả 2 kỳ thưởng lớn mỗi năm: vào mùa hè vào tháng 6-7 và cuối năm vào tháng 12. Tùy theo thành tích cá nhân, hoạt động kinh doanh và ngành nghề, mỗi kỳ thưởng có thể dao động từ 1 đến 2 tháng lương cơ bản.
Theo khảo sát của Recruit (2024), giá trị thưởng trung bình cho một lao động Nhật toàn thời gian trong ngành sản xuất khoảng 700.000 – 1.200.000 yen/lần.
■ Thưởng thành tích cá nhân:
Ngoài các khoản thưởng cố định trên, một số doanh nghiệp còn áp dụng chính sách thưởng dựa theo KPI (chỉ số hiệu suất làm việc) hoặc đóng góp vượt trội.
■ Thưởng thâm niên:
Áp dụng cho nhân viên có thời gian công tác dài, thưởng thâm niên được tính dần tăng theo từng mốc 3 năm, 5 năm, 10 năm.
Lao động nước ngoài nếu ký hợp đồng lâu dài với công ty Nhật hoàn toàn có thể được xét thưởng như người bản địa. Điều quan trọng là đọc kỹ nội dung hợp đồng và trao đổi rõ với công ty tuyển dụng hoặc đơn vị tư vấn như TokuteiGino trước khi làm việc.
Điều kiện làm việc và bảo vệ quyền lợi người lao động tại Nhật Bản
Nhật Bản là quốc gia khắt khe trong việc giám sát và nghiêm khắc trong thực thi luật lao động. Những điều kiện làm việc tại Nhật đều được thiết lập trên tinh thần tôn trọng tối đa sức lao động và sự ổn định tinh thần cho người làm việc. Các cơ quan chức năng có thể can thiệp và xử phạt nặng các doanh nghiệp vi phạm. Đây là điểm mạnh giúp người lao động có thể yên tâm và bảo vệ quyền lợi của mình.
Giới hạn giờ làm việc: Quy định và thực tiễn
Theo Luật Tiêu chuẩn Lao động Nhật Bản, giờ làm việc được giới hạn như sau:
- 8 giờ/ngày, 40 giờ/tuần là giới hạn cơ bản
- Làm thêm giờ không quá 45 giờ/tháng và không quá 360 giờ/năm
- Nếu vượt quá giới hạn, phải có thỏa thuận bằng văn bản (Hiệp ước làm thêm – 36 Kyoutei)
- Làm thêm giờ sau 22h được tính phụ cấp 25%-50% so với lương bình thường
Trên thực tế, do tính chất cạnh tranh cao trong doanh nghiệp Nhật, hiện tượng “làm thêm không lương” (service overtime – サービス残業) vẫn tồn tại. Tuy nhiên, chính phủ Nhật đã đưa ra nhiều cải cách từ 2020 đến nay nhằm bảo vệ người lao động như bắt buộc doanh nghiệp ghi nhận thời gian làm việc bằng hệ thống điện tử, xử phạt doanh nghiệp cố tình lạm dụng lao động và công bố danh sách vi phạm công khai.
Người lao động ngoại quốc cần đặc biệt lưu ý theo dõi bảng chấm công, hóa đơn lương và báo cáo lên cơ quan chức năng hoặc các tổ chức hỗ trợ nếu phát hiện vượt quá giờ làm theo quy định.
Chống quấy rối và bình đẳng nơi làm việc
Kể từ khi đạo luật “Phòng chống quấy rối tại nơi làm việc” có hiệu lực vào năm 2022, các doanh nghiệp Nhật bắt buộc phải áp dụng chính sách bảo vệ người lao động khỏi quấy rối tình dục (sexual harassment), quấy rối quyền lực (power harassment) và phân biệt đối xử.
- Doanh nghiệp phải lập phòng tư vấn nội bộ hoặc hợp tác với đơn vị thứ ba
- Mọi hành vi quấy rối phải được điều tra độc lập, xử lý hóa giải, kỷ luật nghiêm
- Người lao động có quyền yêu cầu điều chuyển vị trí hoặc nghỉ tạm thời để ổn định tinh thần
Các trường hợp bị quấy rối có thể được tư vấn và hỗ trợ pháp lý miễn phí từ các tổ chức như Hello Work hoặc Trung tâm Bình đẳng giới Tokyo. TokuteiGino cũng hỗ trợ kết nối người lao động Việt Nam đến các bên liên quan khi cần thiết.
Các biện pháp xử lý khi quyền lợi bị xâm phạm
Khi bị xâm phạm quyền lợi, người lao động tại Nhật có thể chọn các biện pháp sau:
- Báo cáo đến phòng nhân sự công ty
- Gửi đơn kiến nghị đến Hello Work hoặc các trung tâm hỗ trợ lao động tỉnh/thành phố
- Liên hệ luật sư hoặc các tổ chức phi chính phủ như Solidarity Network with Migrants Japan (SMJ)
- Yêu cầu hỗ trợ từ TokuteiGino nếu bạn là người lao động do công ty hỗ trợ
Việc ghi lại mọi chứng cứ (hợp đồng, bảng lương, ghi âm, hình ảnh…) có thể giúp đảm bảo việc xử lý hiệu quả hơn. Hệ thống pháp lý Nhật nghiêm khắc và sẽ ưu tiên bảo vệ quyền lợi lao động nếu có đủ bằng chứng rõ ràng.
Người lao động ngoại quốc tại Nhật và các chính sách phúc lợi đặc biệt
Với hơn 2 triệu lao động nước ngoài làm việc tại Nhật tính đến tháng 4/2024 (được công bố bởi Bộ Tư pháp Nhật Bản), việc bảo vệ quyền lợi cho lực lượng lao động ngoại quốc là một trong những ưu tiên lớn nhất tại Nhật hiện nay.
Lao động Việt Nam thuộc diện kỹ năng đặc định (Tokutei Gino) đang chiếm khoảng 30% trong tổng số lao động ngoại quốc tại Nhật. Chính vì vậy, hàng loạt các chính sách phúc lợi đặc biệt đã được áp dụng để hòa nhập và bảo vệ quyền lợi của nhóm đối tượng này.
Quản lý hợp đồng lao động cho người ngoại quốc
Các doanh nghiệp Nhật khi tuyển dụng người nước ngoài buộc phải ký kết hợp đồng lao động bằng tiếng Nhật và đi kèm bản dịch rõ ràng (thường là tiếng mẹ đẻ của người lao động). Nội dung hợp đồng phải bao gồm:
- Vị trí công việc, thời gian làm, mức lương, địa điểm làm việc
- Quy định về nghỉ phép, điều kiện thôi việc
- Trách nhiệm tài chính và quyền lợi bảo hiểm
Trong trường hợp vi phạm hợp đồng, người lao động có quyền yêu cầu giải thích rõ ràng hoặc nhờ phiên dịch hỗ trợ tại các buổi làm việc.
Chính sách hỗ trợ về ngôn ngữ và pháp lý
Chính phủ Nhật và một số thành phố chính quyền (Tokyo, Osaka, Fukuoka…) đã mở các trung tâm tư vấn đa ngôn ngữ miễn phí cho lao động nước ngoài. Tại đây cung cấp:
- Tư vấn pháp lý miễn phí (từ luật sư)
- Dịch vụ phiên dịch tại tòa, sở lao động, bệnh viện
- Hỗ trợ thông dịch miễn phí 24/7 trong các trường hợp khẩn cấp
Điều này giúp giảm rào cản ngôn ngữ và tăng cường hiểu biết của người lao động ngoại quốc về luật pháp, từ đó bảo đảm quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản một cách toàn diện.
Vai trò của TokuteiGino trong việc bảo vệ quyền lợi người lao động ngoại quốc
TokuteiGino không chỉ là đơn vị đưa người lao động sang Nhật, mà còn trực tiếp đồng hành trong suốt thời gian lao động tại nước ngoài. Với quy trình quản lý hồ sơ rõ ràng, theo dõi liên tục tình hình người lao động, TokuteiGino trở thành cầu nối đáng tin cậy giúp bảo vệ quyền lợi pháp lý, sức khỏe, tài chính và an toàn cá nhân của lao động tại Nhật.
- Hỗ trợ soát xét hợp đồng lao động kỹ lưỡng
- Tư vấn pháp lý và kết nối luật sư khi có tranh chấp phát sinh
- Hợp tác với các tổ chức tại Nhật để hỗ trợ khẩn cấp nhanh chóng
Việc lựa chọn một đơn vị uy tín như TokuteiGino là yếu tố quyết định trong việc bảo vệ quyền lợi một cách lâu dài và vững chắc cho người lao động tại Nhật Bản.
Các lưu ý quan trọng về quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản
Để có thể đảm bảo và phát huy đúng quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản, việc chuẩn bị đầy đủ hồ sơ pháp lý và nắm bắt thông tin trước khi sang Nhật là vô cùng quan trọng. Từng chi tiết, từng bước nhỏ nếu không cẩn trọng đều có thể dẫn đến việc mất đi quyền lợi đáng lẽ bạn được hưởng.
Các loại giấy tờ cần chuẩn bị khi đăng ký làm việc tại Nhật
Để làm việc hợp pháp tại Nhật và được hưởng đầy đủ các phúc lợi lao động tại Nhật, bạn phải chuẩn bị một bộ hồ sơ bao gồm:
- Hộ chiếu còn hạn ít nhất 6 tháng
- Giấy chứng nhận tư cách lưu trú (COE – Certificate of Eligibility)
- Visa lao động do Đại sứ quán hoặc Tổng Lãnh sự quán Nhật cấp
- Hợp đồng lao động song ngữ
- Bằng cấp, chứng chỉ tay nghề (nếu có)
- Giấy tờ cá nhân như chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu, giấy khai sinh
- Giấy xác nhận không tiền án tiền sự
- Kết quả kiểm tra sức khỏe tổng quát
Đối với chương trình kỹ năng đặc định (Tokutei Gino), người lao động còn cần có chứng chỉ tiếng Nhật (JLPT N4 trở lên hoặc JFT-Basic A2) và chứng chỉ kỹ năng do Nhật Bản tổ chức.
Chuẩn bị kỹ lưỡng các loại giấy tờ giúp tránh rắc rối trong khâu nhập cảnh, ký kết hợp đồng và thủ tục bảo hiểm sau này.
Cách tra cứu thông tin quyền lợi cụ thể khi làm việc tại Nhật
Người lao động có thể chủ động tra cứu thông tin về chế độ lao động ở Nhật Bản qua các kênh chính thức sau:
- Trang web Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản (www.mhlw.go.jp)
- Trung tâm hỗ trợ người lao động ngoại quốc Hello Work (có phiên bản tiếng Việt)
- Website chính quyền địa phương nơi bạn sinh sống và làm việc
- Hệ thống tư vấn pháp lý miễn phí cho người nước ngoài – Tokyo Multilingual Consultation Navi
- Các hội nhóm hỗ trợ người lao động tại Nhật như TokuteiGino, VYSA (Hội thanh niên – sinh viên Việt Nam tại Nhật Bản)
Đặc biệt, TokuteiGino cung cấp một thư viện kiến thức điện tử miễn phí bằng tiếng Việt về luật lao động Nhật, trường hợp thực tiễn và kinh nghiệm ứng xử, giúp người lao động Việt dễ dàng tự tra cứu và nâng cao nhận thức.
Đảm bảo hợp đồng lao động minh bạch và rõ ràng
Hợp đồng lao động là văn bản pháp lý quan trọng nhất để bảo vệ quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản. Do đó, trước khi ký kết hợp đồng bạn cần kiểm tra kỹ các nội dung sau:
- Mức lương cơ bản, lương làm thêm, phương thức thanh toán
- Thời gian làm việc, thời gian nghỉ trong ngày và tuần
- Quy định về nghỉ phép, nghỉ ốm, nghỉ lễ
- Các khoản khấu trừ hàng tháng (bảo hiểm, thuế…)
- Thời hạn hợp đồng, điều khoản chấm dứt hợp đồng
- Điều kiện nhận thưởng và tăng lương
Nếu làm việc thông qua TokuteiGino, đội ngũ chuyên viên của công ty sẽ trực tiếp hướng dẫn và kiểm tra kỹ mọi điều khoản trong hợp đồng để đảm bảo minh bạch, tránh sai phạm hoặc điều khoản bất lợi.
Những lỗi thường gặp khi tìm hiểu và bảo vệ quyền lợi tại Nhật
Nhiều lao động Việt khi sang Nhật làm việc lần đầu thường mắc phải những lỗi phổ biến khiến họ mất đi các quyền lợi quan trọng. Nhận diện được những lỗi này giúp bạn chủ động phòng tránh hiệu quả.
Không đọc kỹ hợp đồng lao động
Trường hợp phổ biến nhất là người lao động ký hợp đồng mà không hiểu rõ nội dung. Chỉ khi xảy ra tranh chấp, họ mới phát hiện ra những bất lợi như:
- Làm quá giờ nhưng không tính thêm giờ
- Lương ghi thấp hơn thoả thuận
- Không có điều khoản thưởng hoặc phụ cấp
Hệ quả là không thể khiếu nại do đã ký tên trong hợp đồng. Giải pháp là yêu cầu bản dịch tiếng Việt, đọc kỹ từng mục, hỏi rõ những điểm không hiểu và không nên ký nếu chưa nắm chắc.
Không cập nhật các chính sách mới nhất về lao động
Hệ thống luật lao động tại Nhật có điều chỉnh thường niên. Nếu người lao động không cập nhật sẽ không biết quyền lợi của mình đã được mở rộng theo hướng có lợi hơn.
Ví dụ:
- Từ tháng 4.2023, mức lương tối thiểu tại nhiều tỉnh đã tăng
- Từ năm 2022, lao động Tokutei Gino có thể chuyển ngành nếu đủ yêu cầu
Hạn chế là nhiều người lao động không tiếp cận được nguồn tin chính thống tiếng Nhật nên bỏ lỡ các quyền nâng cao. TokuteiGino thường xuyên cập nhật các thay đổi ấy đến người lao động qua hội thảo, tài liệu và video hướng dẫn.
Thiếu kiến thức về bảo hiểm và quyền khiếu nại
Nhiều lao động không biết họ có quyền khiếu nại về:
- Lương không đúng
- Làm việc quá giờ
- Không được tham gia bảo hiểm dù đã đủ điều kiện
Một số người do e ngại hoặc thiếu thông tin nên chọn im lặng. Điều này khiến tình trạng vi phạm kéo dài và ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả tinh thần lẫn tài chính. TokuteiGino xây dựng đội ngũ người Việt tại Nhật có thể giúp bạn nộp đơn tố cáo, tư vấn pháp lý và dịch thuật trong quá trình khiếu nại.
Câu hỏi thường gặp về quyền lợi của người lao động tại Nhật Bản
Người ngoại quốc có được nhận bảo hiểm xã hội tại Nhật không?
Có. Nếu tham gia đầy đủ bảo hiểm xã hội, người lao động ngoại quốc được nhận mọi quyền lợi như công dân Nhật, bao gồm bảo hiểm y tế, hưu trí, thất nghiệp và tai nạn lao động.
Thời gian tối đa lao động một ngày tại Nhật là bao nhiêu?
Luật quy định 8 giờ/ngày, 40 giờ/tuần. Làm thêm phải có thỏa thuận và được trả phụ cấp theo quy định.
Tôi nên làm gì khi bị xâm phạm quyền lợi lao động tại Nhật?
Lưu lại bằng chứng, liên hệ luật sư, báo lên Hello Work, hoặc nhờ công ty như TokuteiGino hỗ trợ pháp lý và phiên dịch.
TokuteiGino hỗ trợ các quyền lợi gì cho người lao động?
Tư vấn hợp đồng, kiểm tra doanh nghiệp tuyển dụng, hỗ trợ làm bảo hiểm, báo cáo vi phạm, phiên dịch, giúp kết nối với chính quyền hoặc luật sư tại Nhật.
Làm thế nào để tìm hiểu chế độ lương thưởng tại công ty Nhật?
Xem hợp đồng lao động, hỏi trực tiếp phòng nhân sự, hoặc yêu cầu đơn vị trung gian như TokuteiGino xác nhận thông tin chi tiết trước khi ký kết.
Tôi có thể báo cáo sai phạm về lao động bằng cách nào?
Liên hệ Hello Work tại địa phương, bên cảnh sát lao động (労働基準監督署), hoặc các tổ chức phi chính phủ hỗ trợ lao động ngoại quốc.
Có những tổ chức nào chuyên hỗ trợ lao động ngoại quốc tại Nhật?
Gồm Hello Work, Japan International Training Cooperation Organization (JITCO), Solidarity Network with Migrants Japan (SMJ), và các trung tâm hỗ trợ do chính quyền địa phương lập ra. Ngoài ra còn có TokuteiGino với dịch vụ hỗ trợ thực tế, sát sao từ Việt Nam đến Nhật.
Lời khuyên dành cho người lao động chuẩn bị làm việc tại Nhật
Tận dụng sự hỗ trợ từ công ty tư vấn như TokuteiGino
Đừng đi một mình trên hành trình này. TokuteiGino không chỉ giúp visa, hợp đồng, xuất cảnh an toàn mà còn hỗ trợ suốt thời gian bạn sinh sống và làm việc tại Nhật. Chính sự gắn kết này giúp người lao động yên tâm và hiểu rõ quyền lợi của mình.
Luôn tìm hiểu kỹ càng trước mọi quyết định quan trọng
Từ việc lựa chọn ngành nghề, công ty, tỉnh thành nơi làm việc đến các khoản bảo hiểm cần đóng, tất cả đều cần bạn kiểm tra cẩn trọng. Tra cứu kỹ thông tin, đọc kỹ hợp đồng, hỏi kỹ những điểm chưa rõ. Sự chủ động chính là công cụ bảo vệ tốt nhất.
Không ngừng học hỏi để thích nghi với phong cách làm việc tại Nhật
Nắm quyền lợi chưa đủ, bạn cần hiểu văn hóa doanh nghiệp Nhật để cộng tác tốt hơn, hòa nhập nhanh hơn và phát triển bền vững. Học tiếng Nhật, tìm hiểu phong tục, rèn luyện kỷ luật và cầu thị là những yếu tố giúp mở ra nhiều cơ hội hơn cho bạn tại xứ sở mặt trời mọc.
Hiểu rõ quyền lợi là bước đầu để bạn bảo vệ chính mình trong môi trường lao động nước ngoài. TokuteiGino không chỉ cung cấp thông tin chi tiết mà còn đồng hành, hỗ trợ bạn trong mọi giai đoạn của hành trình lao động tại Nhật. Hãy liên hệ ngay với TokuteiGino để được tư vấn và chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết cho cuộc sống và công việc tốt hơn tại Nhật Bản!
TokuteiGino – Người bạn đồng hành đáng tin cậy cho người lao động tại Nhật
✅ Công ty TokuteiGino
🌐 Website: https://tokuteigino.edu.vn/
📧 Email: tokuteigino1992@gmail.com
☎ Hotline: 096 1982 804
🔎 Đăng tin tuyển dụng việc làm tại Nhật Bản TopJob360